Rik Debaere (Galloo): ‘Metaalrecyclage is een welvaartsbusiness: geen autoverkoop, geen schroot’

Het 360 gradenzicht op de schrootwerf van Galloo in Menen is indrukwekkend. Schijnbaar kris-kras verspreid over een terrein van 14 hectare liggen huizenhoge bergen in stukken gereten metaal, staan shreddermachines en zijn loodsen te zien. Daartussen werken blauwe kranen traag maar gestaag de ene hoop weg en stapelen ze gesorteerd staal, aluminium, koper, zink en andere metalen weer op op een andere hoop.

Terwijl de kranen vlakbij het Galloo-logo dragen, staat op een kraan in de verte Galloo France. ‘We zitten hier aan de Franse grens’, zegt Rik Debaere. Hij werkt al meer dan dertig jaar bij het West-Vlaamse familiebedrijf, waarvan tien jaar als CEO. ‘Toen ik hier in 1991 aan de slag ging, zat hier nog een douanier, die elke partij schroot die van de ene kant van de werf naar de andere moest, afstempelde.’

Galloo Recycling Valley, noemt Debaere de site. 'Een groene vallei ook. Jarenlang vluchtte op feestjes iedereen van mij weg als ik zei dat ik een schrootbedrijf leidde. 'Aha, een ijzermarchand’, was de reactie. Vandaag zeg ik dat we deel uitmaken van de circulaire economie en recyclagetechnologie ontwikkelen. Dat vindt iedereen trendy en sexy.’

Galloo gaat een stap verder dan het in- en verkopen van metaal. Elk jaar verwerkt het 750.000 ton auto’s, koelkasten, bruggen, treinwagons, bouwafval en haalt het de kostbare metalen eruit. ‘Van het kleinste koperen spoeltje uit een tandenborstel tot een volledige stalen brug: alles waar metaal in zit, interesseert ons. Vandaag recycleren we 98 procent van een auto, twintig jaar geleden was dat nog maar 75 procent. Een auto moet eerst gestript worden van vloeistoffen, batterijen, enzovoort. De 2 procent die nog gestort of verbrand wordt, zijn vooral materialen die chemisch - met lijm bijvoorbeeld - aan elkaar vastzitten.’

De vestiging in Menen is maar een van de 42 in België, Nederland en Noord-Frankrijk. Vorig jaar verhandelde de groep met 750 werknemers 1,5 miljoen ton en draaide ze 715 miljoen euro omzet. De voorbije dertig jaar nam het bedrijf 38 kleinere metaalrecyclagebedrijven over, de belangrijkste motor van de groei.

Innovatie en technologie zijn cruciaal om die groei te bestendigen, ook in een sector die de buitenwereld vaak nog als vuil en bruut percipieert. De voorbije drie jaar investeerde Galloo daar 100 miljoen euro in. ‘Vanaf de jaren 60 zette Antoine Vandeputte, de pater familias en schoonzoon van stichter Joseph Galloo, elk jaar een nieuwe toon. In de jaren 70 innoveerde hij met de eerste shreddermachine. Daarvoor werd een auto gewoon in brand gestoken om de plastics eruit te krijgen en vervolgens tot één blok te persen. In de jaren 80 was de inzameling en de sortering van non-ferrometalen vernieuwend.’

Toen Europa in de jaren 90 de terugname en recyclage van autowrakken verplichtte, bleef daar een fractie aan kunststoffen van over. Aanvankelijk ging die naar de verbrandingsoven. Maar met een kleine extra investering bleek het mogelijk de plastics per chemische familie te sorteren en te recycleren. Vandaag produceert Galloo Plastics elk jaar 50.000 ton zuiver polypropyleen, polystyreen en andere plastics, ook al is de 40 miljoen euro omzet per jaar daaruit beperkt.

Aluminium sorteren

De verdere toekomst van Galloo is in aanbouw. Debaere wijst naar een gigantische betonnen loods in de verte, waar binnenkort met de nieuwste technologie verschillende metaalsoorten gesorteerd kunnen worden. ‘Aluminium bestaat in twee legeringen’, legt Debaere uit. ‘Een voor gegoten en een voor geëxtrudeerd aluminium. Alleen van dat laatste kunnen raam- en deurprofielen gemaakt worden. Pas vandaag kunnen we de verschillende soorten aluminium onderscheiden door een combinatie van technologieën: vorm- en kleurherkenning door camera, x-ray- en infraroodscanners, de meting van de elektrische geleiding. Dat moet kunnen in fracties van seconden, waarna je ook nog eens - een meter verder op de lopende band - dat ene stukje metaal eruit moet wippen met een gerichte luchtstoot. De twee soorten aluminium samen verkopen we voor 1.100 euro per ton, de gescheiden fracties gaan veel hoger.’

Eind volgend jaar moet de fabriek, een investering van 20 miljoen euro, operationeel zijn. Debaere geeft toe dat hij niet geheel vrijwillig op de nieuwe recyclagegolf surft. ‘Voorheen stuurden we dit metaal naar China, waar het handmatig werd gesorteerd. Tot China vijf jaar geleden besliste niet langer de vuilnisbak en afvalslaaf van de wereld te zijn.’ Door de vlucht vooruit hoopt Galloo een voorsprong te nemen op zijn concurrenten.

Ook edelmetalen zoals kobalt en lithium, die tijdens de coronacrisis en door de oorlog in Oekraïne schaars en duur zijn geworden, ziet Debaere als potentiële recyclageproducten. ‘We doen aan urban mining’, zegt hij, terwijl hij naar de werf wijst. ‘De concentratie aan aluminium is hier honderd keer groter dan in eender welke bauxietmijn ter wereld.’ Bauxiet is de basisgrondstof voor aluminium.

Niet alleen de toenemende grondstoffenschaarste, ook de aandacht voor ecologie en duurzaamheid spelen Galloo in de kaart. ‘Een deel van ons gerecycleerde staal gaat naar de fabriek van ArcelorMittal in Gent. Om een ton staal te maken stoten de hoogovens 2 ton CO₂ uit. Hersmelten ze het door ons geleverde staal in gewone elektro-ovens dan stoten ze maar een halve ton CO₂ uit.’  

83 procent van het herwonnen metaal gaat naar het buitenland. Elke maand vertrekken vanuit de Gentse haven, waar Galloo ook een vestiging heeft, twee schepen met 40.000 ton gerecupereerd staal naar onder meer Turkije, Egypte en Marokko. Daar wordt het verwerkt tot betonijzers, profielen en zware platen voor de bouw.

Zo makkelijk het lijkt om afnemers te vinden, zo groot is de uitdaging voor Galloo om voldoende leveranciers van schroot te vinden. ‘De prijzen van gerecupereerde metalen fluctueren mee met die van het maagdelijke materiaal, zoals die op de London Metal Exchange worden bepaald. Daar hebben we weinig impact op. Dus moeten we omgekeerd werken. Zodra een partij staal is verkocht, proberen we dat volume aan te kopen onder een bepaalde prijs. De helft van de 1,5 miljoen ton die we elk jaar verkopen, kopen we aan bij andere verwerkers, waardoor we ook een trader zijn. De andere helft verzamelen en verwerken we zelf. Als we onze risico’s willen beperken, moet dat aan de aankoopzijde. De aankoper en de verkoper zijn bij ons dezelfde persoon. Maar die is twintig dagen per jaar bezig met het netwerk van leveranciers.’

De slechte autoverkoop speelt het bedrijf parten. In 2020 verwerkte Galloo nog 130.000 autowrakken, vorig jaar maar 20.000. ‘Onze business is een welvaartsbusiness. Worden er geen nieuwe auto’s verkocht, dan zijn er ook geen wrakken.’ Toch was 2021 een recordjaar, met 715 miljoen euro omzet en 80 miljoen euro brutobedrijfswinst, door de hoge grondstoffenprijzen. ‘We konden het volumeverlies in de autowrakken compenseren met huishoudelektro, via Recupel. Maar ook door ons te storten op de metaalhoudende as van verbrandingsovens.’