Arenberg in Museum M: Game of Thrones in Leuven

Hertog Leopold Engelbert van Arenberg (62) leidde gisteren zijn vrouw en twee kinderen rond op de tentoonstelling. Als de familie de cocurator Peter Carpreau opmerkt, komt ze vriendelijk een hand geven. ‘Monseigneur’, groet de curator. ‘Toen we elkaar pas kenden, sprak ik de hertog met ‘mijnheer’ aan. Snel werd me duidelijk gemaakt dat de aanspreektitel ‘monseigneur’ is.’ Verder geen kwaad woord over de hertog. Hij heeft de tentoonstelling over zijn voorvaderen mee mogelijk gemaakt. ‘Hij is ontzettend geïnteresseerd in de geschiedenis van zijn familie. En, zo’n hertogelijke titel helpt wel als je bruiklenen op de kop wil tikken. Zeker in de Verenigde Staten.’

De hertog is ook te zien in een inleidende video aan het begin van de tentoonstelling. De video is opgesteld naast een groot ruiterportret van Albrecht van Ligne, prins van Arenberg en Barbançon. Het schilderij komt uit het atelier van Antoon van Dyck. Het stamt uit 1620-1629. Veel van de geschiedenis van de familie zit in het portret vervat. De pose van de prins, in harnas en met het zwaard trekkensklaar. Geen salonvechter. Ook de naam verklapt veel: de Ligne en Arenberg. Of hoe adellijke families in de loop der geschiedenis via strategisch uitgekiende huwelijken hun macht en fortuin in stand hielden en deden groeien. ‘Het is gegaan net zoals in ‘Game of Thrones’, zegt Carpreau.

Mensen van stand

De tentoonstelling in Leuven bevat veel kunst, maar is niet kunsthistorisch opgevat. ‘We tonen de geschiedenis van de familie Arenberg. Kunst speelt daarin een rol omdat de Arenbergs kunst gebruikten om bijvoorbeeld aan de buitenwereld te tonen hoe rijk ze waren. Via kunst toonden ze ook hun hoge plaats in de maatschappij.’

De eerste zaal hangt vol portretten van de Arenbergs. Ze is geïnspireerd op de portrettengalerij die in het kasteel van Arenberg in Heverlee hangt. Stuk voor stuk zie je mooi uitgedoste heren en dames. Mensen van stand, zoals het de adel betaamt. De geschiedenis van de Arenbergs gaat ver terug. Tot in de 5de eeuw, wordt vermoed. Met zekerheid kan gezegd worden dat in de 12de eeuw in de Eiffel in Duitsland de familie Arenberg regeerde over een klein leen, het land van Arenberg. Het was een welvarend gebied dankzij het ijzererts in de bodem.

In 1576 werd het leen een graafschap. In 1644 werd de graaf hertog, twee stappen hoger in de adellijke rangorde. Er werd getrouwd doorheen heel Europa. Voor ons land zijn de huwelijken met de families de Linge en van Croÿ van belang. Op de expo hangt een mooi portret uit 1598 van het echtpaar Karel van Arenberg en Anna van Croÿ met hun vijf kinderen. Via de van Croÿs kwamen de Arenbergs in het bezit van het kasteel in Heverlee. Nu is het eigendom van de Leuvense universiteit. De Belgische staat confisceerde het na de Eerste Wereldoorlog. De Arenbergs waren een Duitse familie.

De expo toont perfect wat de Arenbergs in het leven deden. In de eerste plaats vechten, in dienst van de Habsburgers. Als ze te oud voor het strijdperk werden, gingen ze in de diplomatie. En ondernemen. De Arenbergs behoorden tot de landadel. Ze deden op grote schaal aan land-, bos-, en mijnbouw. Hertogin Engelbert Maria van Arenberg, geboren als Hedwige de Ligne, gaf haar naam aan de Hedwigepolder. Haar portret hangt in Leuven. In Duitsland werden de Arenbergs in de 19de eeuw stinkend rijk met de steenkoolwinning.

En wat deden ze met hun geld? Kunst kopen, onder meer. Een van de hoogtepunten van de expo is een onderdeel van het wandtapijtenensemble ‘Gloria Immortalis’ uit de 16de eeuw. Het is een heruitgave van de Los Honores-tapijten van keizer Karel V. Met hun versie bewezen de Arenbergs hun trouw aan de Habsburgers en toonden ze de adel die hoge idealen nastreefde. Er hangt ook een mooi portretje van Rubens. De jonge Pieter Paul leerde als page goede manieren aan het hof van gravin Margaretha van Ligne-Arenberg. De Arenbergs verzamelden veel Rubensen.

Boeken kochten ze ook. Prachtige zelfs. Zoals een naslagwerk met de volledige collectie van de prenten van de Duitse 16de-eeuwse grootmeester Albrecht Dürer. Er hangen ook mooie kleedjes uit vervlogen tijden op de expo. Het is vaak wegdromen. Zoals bij de tekeningen van het park van Edingen, dat Karel van Arenberg in de 17de eeuw kocht. ‘Hij maakte er een soort Disneyland van’, zegt Carpreau. Zo laat de expo zich ook bekijken, als de wondere wereld van de Arenbergs. Een kritische noot bij de adelstand had af en toe geen kwaad gekund. Maar dat had de ‘monseigneur’ allicht niet zo leuk gevonden.

‘Macht en schoonheid, de Arenbergs’, tot 20 januari in M Leuven.