Problemen op de beurs... en in het hoofd

Joseph Engelberg en Christopher Parsons doorplozen voor de periode 1983-2011 de opnamedocumenten van Californische ziekenhuizen en legden die op de dagelijkse beursprestaties. Op die manier wilden ze nagaan wat de relatie is tussen miserie op de beurs, en miserie voor lichaam en geest.

Wie eraan zou twijfelen of er zo'n relatie bestaat, moet maar eens goed kijken naar het voorbeeld van Black Monday. Op 19 oktober 1987 tuimelde de Amerikaanse beurs bijna 25 procent lager. Diezelfde dag lag het opnamecijfer in Californische ziekenhuizen bijna 5 procent hoger dan op een gewone dag.

Over de drie onderzochte decennia blijkt een beursdaling van 1,5 procent gepaard te gaan met een ziekenhuisopname die 0,26 procent hoger ligt op de dag zelf en de dag erna. Voor psychologische aandoeningen zoals paniekaanvallen of ernstige depressies is het effect twee keer zo groot als voor de andere opnameklachten, en valt het helemaal samen met de dag zelf.

De impact op de opnames is groter naarmate de beurzen meerdere opeenvolgende slechte dagen kennen, en wanneer grote verliezen als een donderslag bij heldere hemel komen. Uit het onderzoek van Engelberg en Parsons blijkt dat de negatieve impact op de gezondheid verder gaat dan enkel beleggers. Het is gekoppeld aan de ruimere inschatting van de richting die de economie uitgaat. Dalende beurzen raken dus ook mensen die niet beleggen, bijvoorbeeld omdat ze zich zorgen maken over hun jobvooruitzichten.

Op basis van de studie kunnen we een ruwe raming maken van wat dergelijke negatieve beursexploten onze sociale zekerheid zouden kosten in termen van hogere uitgaven in de gezondheidszorg.

In 2010, het laatste jaar waarvoor volledige data beschikbaar zijn, waren er 1.940.705 klassieke ziekenhuisopnames (dus met een verblijf langer dan één dag), ofwel 5.317 per dag. Daarvan hebben er gemiddeld 127 per dag te maken met mentale problemen (de cijfers houden geen rekening met specifieke opnames in psychiatrische instellingen).

Afgaand op die parameters zijn er in ons land 1.688 beursgerelateerde opnames per jaar. Aangezien een ziekenhuisopname de samenleving gemiddeld 5.606 euro kost, bedraagt de tol van de beurs 9.462.928 euro. Dat is bovendien nog een onderschatting van de totale maatschappelijke kostprijs, aangezien ziekenhuisopnames veelal gevolgd worden door medicinale of andere behandelingen die minstens voor een deel door de sociale zekerheid betaald worden.