‘Zet ons niet in de hoek van Facebook en Google aub'

‘Heb jij een accent? Echt?’ De assistent van Werner Vogels (60) dolt tijdens het gesprek met het sappige ‘Nengels’ van de baas. Vogels is sinds 2005 technologiebaas (CTO) bij ’s werelds grootste retailer, maar zijn accent is nog duidelijk Hollands. De Nederlander zit niet in het directiecomité van Amazon, maar bekleedt wel een sleutelpositie. Hij is het brein achter de online opslagdienst Amazon Web Services (AWS), waar bedrijven online opslagruimte kunnen huren. En hij heeft het oor van Jeff Bezos, de CEO van Amazon en rijkste man ter wereld.

Het gesprek vindt plaats in het Brusselse kantoor van AWS. Wat Vogels niet weet, is dat de uitgekozen vergaderzaal toevallig uitkijkt op het Brusselse kantoor van Facebook. We wijzen hem daar bij het begin van het interview even op. ‘O, is dat zo?’ Het komt hem niet goed uit. De technologiegoeroe wil zijn bedrijf zo ver mogelijk van het sociale netwerk positioneren. Niet verwonderlijk. Facebook belandde de voorbije jaren in een spiraal van privacyschandalen en is de favoriete schietschijf in de technologiewereld.

‘Ik hou er niet van als Amazon in de hoek van de andere grote technologiebedrijven wordt gezet’, steekt Vogels van wal. ‘Bij een zoekmachine of een sociaal netwerk zijn de gebruikers niet de echte klanten. Dat zijn de adverteerders. Hun bedrijfsmodel is het inzetten van persoonsgegevens aan adverteerders. Amazon is een heel ander bedrijf, met een heel ander zakenmodel. De gebruikers van Amazon.com zijn ook effectief onze klanten. Het is in ons belang hun privacy te garanderen.’

Tsjajkovski

Toch is ook Amazon niet vrij van controverse. Net op de ochtend van het interview bericht het persagentschap Bloomberg over een team van duizenden Amazon-medewerkers die meeluisteren naar fragmenten opgenomen door Amazons slimme assistent Alexa. Dat algoritme begrijpt menselijke spraak en kan erop reageren. Het zit verwerkt in luidsprekers, zoals Amazons Echo, maar ook in tv’s en auto-entertainmentsystemen. De reviewers luisteren mee om fragmenten te voorzien van extra informatie, zodat Alexa nog slimmer wordt.

Vogels zegt dat hij het artikel niet heeft gelezen. ‘Privacy is de hoeksteen van wat we doen. Zonder privacy hebben we geen zakenmodel. We laten slechts een klein percentage van alle spraakinteracties willekeurig herbeluisteren: audiofragmenten waarin iemand iets onverstaanbaars zegt. Stel dat ik met mijn accent vraag om muziek van Tsjajkovski te spelen. Een mens moet dan uitmaken wat ik bedoelde, om het algoritme slimmer te maken. Een gebruiker kan ook altijd beslissen zijn spraakgeschiedenis te verwijderen via de Alexa-app.’

Alexa is een van de bekendste voorbeelden van artificiële intelligentie (AI), waarbij algoritmes de menselijke intelligentie benaderen. Toch is Vogels beducht voor de term AI. ‘Iedereen interpreteert het idee van kunstmatige intelligentie, AI, anders. Mensen denken dan aan robots die de wereld overnemen, of computers die even goed ontwikkeld zijn als ons brein. Ik gebruik liever het woord ‘machine learning’. Databases worden zo groot dat mensen er geen nuttige inzichten meer kunnen uithalen. Je hebt algoritmes nodig die je bijstaan.’

Vogels is een toonaangevende stem over artificiële intelligentie, maar nog meer over clouddiensten. Hij was de grondlegger van het idee dat bedrijven niet hun eigen serverpark moeten uitbaten om data op te slaan, maar daarvoor ruimte kunnen huren bij gespecialiseerde bedrijven. Ze betalen dan voor de capaciteit die ze gebruiken. AWS zag het levenslicht in 2006 en is nu Amazons snelst groeiende en lucratiefste divisie (zie inzet).

Fortnite

AWS maakt het verschil voor internetbedrijven die willen opschalen, stelt Vogels. Zonder AWS was het monstersucces van het online videospel ‘Fortnite’ niet mogelijk, claimt hij. ‘Als je 15 jaar geleden een gamingbedrijf wilde opzetten, had je miljoenen nodig voor een serverpark dat de trafiek aankon. ‘Fortnite’ bereikte in amper zes maanden 125 miljoen spelers. Als je daarop voorbereid wil zijn, heb je vooraf gigantisch veel kapitaal nodig.’ Nu kon Epic Games, het bedrijf achter ‘Fortnite’, zoetjesaan bijschalen.

Ook grote bedrijven zetten de stap naar AWS. Ze doen dat veelal uit veiligheidsoverwegingen. ‘Bedrijven beseffen dat ze zich in deze online wereld niet meer zelf kunnen beveiligen.’ AWS biedt ze een algemene solide, beveiligde infrastructuur, met daarnaast extra instrumenten, waarmee ze aparte onderdelen naar believen kunnen beveiligen.

‘Dat is altijd onze aanpak. We hebben eigenlijk een grote toolbox, met in totaal 165 diensten. Klanten kunnen daar de diensten uit kiezen die ze precies nodig hebben. We onderscheiden ons zo van andere technologiebedrijven. Die geven je een prefabhuis. Je kan hoogstens de kleur kiezen. Wij bieden alle materialen aan zodat je zelf je huis kan bouwen.’

Vogels is nu al jaren actief in de VS. Kan Europa leren van de grote Amerikaanse technologiebedrijven? ‘Amerikaanse bedrijven investeren simpelweg meer dan Europese in onderzoek. Maar Europa is bezig aan een inhaalbeweging. Een fintechbedrijf als Adyen is daar het perfecte voorbeeld van.’