M/V van de week | Andrew Cuomo

‘Bekijk ons vandaag, en zie hoe je er morgen zelf aan toe bent.’ Veel duidelijker kan Andrew Cuomo, de Democratische gouverneur van New York, zijn collega’s in de overige 49 Amerikaanse staten niet waarschuwen. Geen land ter wereld waar het coronavirus zo’n gezondheids- en economische crisis aanricht als in de Verenigde Staten. Terwijl nieuwe broeihaarden al van Michigan tot Louisiana opduiken, geldt de Empire State als hét epicentrum. 

Veertien dagen is de ‘stad die nooit slaapt’ al in lockdown. Noodhospitalen werden opgericht, van het Jacob Javits-congrescentrum tot tenten in Central Park. Toch was dit de week waarin New Yorkse ziekenhuizen stilaan imploderen. Waarin Cuomo liet weten dat de voorraad beademingstoestellen nog slechts enkele dagen respijt biedt. Kerkhoven en crematoria zijn zo overbevraagd dat lijken in koeltrucks gestald worden. Zelfs een enorm medisch marineschip meerde aan in de schaduw van het Vrijheidsbeeld, net zoals na de terreuraanslagen van 9/11. De bittere realiteit blijft dat de New Yorkse dodentol vrijdag steeg tot 2.935, bijna de helft van het Amerikaanse totaal, en nu ook hoger dan het aantal slachtoffers dat de vliegtuigen in het World Trade Center destijds eisten.

Met zijn dagelijkse briefings is Cuomo uitgegroeid tot een nationale bekendheid, die voor veel Amerikanen een ‘leegte’ invult die de Republikeinse president Donald Trump nalaat tijdens zijn eigen bochtige persconferenties. Trump minimaliseerde het coronavirus eerst als ‘een griepje’. Vorige week pleitte hij er nog voor dat bedrijven tegen Pasen weer opengaan - het aantal werkloosheidsaanvragen is in recordtempo met 10 miljoen gestegen. Om deze week dan weer te stellen dat, als iedereen de noodmaatregelen naleeft, minstens 100.000 coronadoden ‘een succes’ zullen zijn. Dat vanalles misloopt met het federale beleid noemde Trump ‘niet mijn verantwoordelijkheid’.

Empathisch

Cuomo daarentegen oogst lof met een aanpak die wel feitelijk is, en empathisch. Als een van de eerste gouverneurs liet hij scholen en winkels verplicht sluiten. De ziekenhuiscapaciteit werd zowat verdrievoudigd. En toch. Een gouverneur heeft veel macht, maar hangt erg af van fondsen en middelen uit Washington.

Cuomo spaart de kritiek niet op de weinig uniforme nationale aanpak, waarbij het elke staat voor zich is, ‘alsof je op eBay met 50 zit te bieden op een beademingstoestel’. Maar hij hoedt er zich voor Trump, die hij ooit omschreef als ‘verachtelijk’, nu niet te zeer te schofferen. ‘Dit is geen tijd voor politieke spelletjes.’ Vergis je niet: dat is het voor Cuomo altijd.

In New York, waar hij sinds 2011 gouverneur is, geldt Cuomo als de ultieme machtspoliticus - gewiekst, egocentrisch en dynastiek. Zijn carrière begon hij als campagneleider van zijn vader Mario, die zelf de Empire State bestierde van 1983 tot 1994. Later was hij minister onder Bill Clinton. Zijn broer Chris - besmet met het coronavirus trouwens - heeft een talkshow op de nieuwszender CNN. En Cuomo was jaren gehuwd met een dochter van Bobby Kennedy.

Cuomo komt nu dan wel persoonlijk over, zijn vaak rücksichtslose stijl maakte van hem een gehaat figuur in de Democratische partij. Zeker bij de linkervleugel die de jongste jaren steeds vocaler is. Cuomo zou te gematigd zijn, ‘een verdoken Republikein’ zelfs. Niettemin introduceerde hij het voorbije decennium een indrukwekkende progressieve agenda. Cuomo legaliseerde het homohuwelijk, verhoogde de minimumlonen, maakte hoger staatsonderwijs gratis en verscherpte de wapenwetten. Met steun van de Republikeinse meerderheid in de New Yorkse Senaat nota bene.

Die pragmatische daadkracht, orakelt Cuomo al een tijdje, is dé manier om dit najaar Trump te verslaan bij de presidentsverkiezingen. Hij steunt dan ook de gematigde kandidaat Joe Biden, niet de linkse populist Bernie Sanders. Nu zijn populariteitsscore in coronatijden van 44 naar 71 procent is gestegen, opperen sommigen zelfs dat Cuomo zelf de sprong naar het Witte Huis moet wagen.

Maar daar lijkt het te laat voor. En het doet vooral weer twijfels rijzen over de slaagkansen van de oude, wat uitgebluste Biden, die dezer dagen, ondergedoken in zijn villa in Delaware, vooral uitblinkt in onzichtbaarheid. Het verklaart ook waarom zelfs Trump met vilein genoegen Cuomo geregeld lof toezwaait.