Keniaanse president Ruto wijst omstreden wet af na dodelijke protesten

In een strijd om zijn politieke overleven heeft de Keniaanse president William Ruto woensdag de omstreden begrotingswet afgekeurd die in het hele land dodelijke protesten heeft uitgelokt. De wet ligt nu terug bij het parlement, dat aanpassingen kan doen.

'Ik leid een regering, maar ik leid ook mensen, en de mensen hebben gesproken', zei Ruto in een tv-toespraak. 'Daarom geef ik toe en zal ik de begrotingswet niet ondertekenen.' De president gaf aan dat hij in gesprek wil gaan met de Keniaanse jongeren. Ook kondigde hij besparingen bij de overheid aan, onder andere in het presidentiële budget.

Ruto, die voor de zwaarste crisis staat sinds zijn aantreden twee jaar geleden, had eerder op de dag het leger bevolen de politie te ondersteunen, nadat de straatprotesten dinsdag zwaar uit de hand waren gelopen. Op tientallen plaatsen waren er gewelddadige confrontaties met de politie. In de hoofdstad Nairobi bestormden betogers het parlementsgebouw, waarna de politie traangas en waterkanonnen inzette en het vuur opende op de menigte.

In het hele land vielen zeker 23 doden en enkele honderden gewonden, zei de Kenya Medical Association woensdag. Mogelijk is dat cijfer een onderschatting. Op sociale media doen ongeverifieerde berichten de ronde over tientallen mensen die 's nachts zouden zijn doodgeschoten door veiligheidsagenten.

Via sociale media

De omstreden wet was nog maar dinsdag goedgekeurd door het parlement, vlak voor demonstranten het gebouw bestormden. Om het begrotingstekort aan te zuiveren wil de regering met extra belastinginkomsten 2,7 miljard dollar ophalen. Onder druk van de protesten was de wet de afgelopen dagen al aangepast, maar de betogers eisen de volledige schrapping.

De voorbije dagen leken de protesten ook uiting te geven aan een dieper ongenoegen, waarbij de eis om Ruto's aftreden almaar luider klonk. Terwijl in Nairobi woensdag zwaarbewapende agenten patrouilleerden, riepen demonstranten op X op tot actie met de hashtag #tupatanethursday ('tot donderdag'), een mix van Engels en Swahili, de twee officiële talen in het land. Op sociale media circuleerden oproepen om het kantoor en de residentie van de president te bezetten.

De protestbeweging heeft geen uitgesproken leiders en organiseert zich vooral via sociale media. Dinsdag ging het om duizenden aanhangers, onder wie veel twintigers en dertigers. Parlementsvoorzitter Moses Wetangula prees woensdag de jongeren 'die het voortouw nemen in de discussie over de financieringswet en de algemene toestand van de economie van het land', maar zei dat geweld niet wordt getolereerd.

Besparing IMF

De demonstranten hekelen ook de rol van het Internationaal Monetair Fonds. De instelling in Washington verstrekt kredieten aan landen die met tekorten kampen, maar beveelt in ruil vaak besparingen aan om de economie te stutten. In het kader van een IMF-programma uit 2021 heeft Kenia zich ertoe verbonden minder te lenen, de overheidsuitgaven te verminderen en meer belastingen te innen.

Kenia wordt met zijn 52 miljoen inwoners gezien als een vrijemarkteconomie met weinig overheidsinmenging. Door in te zetten op een secure infrastructuur hoopt de overheid meer buitenlandse investeerders aan te trekken. De uitvoer van producten en diensten van België naar Kenia was in het eerste kwartaal van dit jaar goed voor net geen 120 miljoen euro (+150%), de invoer voor bijna 20 miljoen (+38%).