VS herbeginnen gesprekken over staakt-het-vuren met Oekraïne en Rusland

In Saoedi-Arabië zullen Amerikaanse onderhandelaars zowel met Oekraïne als met Rusland spreken over een beperkt staakt-het-vuren. In eerste instantie ligt een plan op tafel voor een staakt-het-vuren voor energie-infrastructuur. Dat werd dinsdag al principieel afgesproken in een telefoongesprek tussen de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische collega Vladimir Poetin, maar de concrete details moeten nog uitgewerkt worden. Ook een staakt-het-vuren op de Zwarte Zee zal besproken worden.

Vanavond praten Oekraïne en de Verenigde Staten met elkaar. Maandag zitten de VS en Rusland dan rond de tafel. Zowel Washington als Kiev mikt op een staakt-het-vuren, maar Poetin lijkt vooral tijd te willen kopen en wou zich enkel engageren voor een tijdelijk bestand over energie-infrastructuur.

'We staan nog maar aan het begin', temperde Dmitri Peskov, de woordvoerder van het Kremlin, de verwachtingen zondag. Volgens hem zal het maandag vooral gaan over de herneming van het graanakkoord op de Zwarte Zee. Dat was van kracht tussen de zomer van 2022 en 2023 en liet Oekraïne toe om graan te exporteren.

Dat graan is van levensbelang voor de wereldwijde voedselzekerheid. Na een jaar trok Rusland echter de stekker uit de overeenkomst omdat het Westen zijn engagementen niet zou zijn nagekomen.

De Amerikaanse delegatie wordt geleid door Steve Witkoff, Trumps speciale gezant. Hij is erg optimistisch en verwacht een aanzienlijke vooruitgang, zei hij zaterdag in een interview op de rechts-conservatieve zender Fox News.

In dat interview was hij erg vriendelijk voor Poetin, met wie hij de voorbije weken twee persoonlijke gesprekken had. Witkoff zei dat Poetin geen 'bad guy' is. 'Deze oorlog en alle ingrediënten die ertoe hebben geleid, zijn een ingewikkelde situatie. Het gaat nooit alleen om één persoon, toch?'

Na zijn eerste ontmoeting met Poetin had Witkoff al heel positief over de Russische leider gesproken en gezegd dat er een vriendschap met hem was ontstaan. 
Hij zei dat het nu gaat om het opbouwen van een vertrouwensrelatie met Poetin. Een conflict met een grote kernmacht kan alleen via overleg worden opgelost, meent hij. Poetin vertelde hem ook dat hij voor de Republikeinen had gebeden na de moordpoging op Trump afgelopen zomer, vervolgde Witkoff.

'Poetin wil niet heel Europa veroveren'

Witkoff sprak tijdens het interview ook over de vredesonderhandelingen. 'We willen dat de Russen op een of andere manier tevreden zijn. We willen dat de Oekraïners op een of andere manier tevreden zijn. We praten met de Europeanen.' Uiteindelijk moet er een overeenkomst komen 'waar iedereen mee kan leven', aldus de speciale gezant. 'Het doel is een staakt-het-vuren van 30 dagen, waarin we zullen praten over een permanente deal. Daar zijn we niet ver vandaan.'

Als het van Witkoff afhangt, moet Oekraïne niet rekenen op de teruggave van de gebieden die Rusland bezet op de Krim, in de regio's Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja. Witkoff verwees naar de referenda die Rusland daar organiseerde. Volgens hem bewezen die dat de 'overgrote meerderheid van de bevolking bij Rusland wil horen'. Het is het narratief van Rusland, maar dat door het Westen wordt verworpen.

Witkoff zei verder nog dat volgens hem Poetin geen plannen heeft om 'heel Europa te veroveren'. 'Het is een hele andere situatie dan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen was er ook nog geen sprake van de NAVO.'