Nieuw hitterecord op 40,7 graden, spoorverkeer in de knoop

Met 39, 7 graden Celsius heeft Ukkel zijn heetste dag sinds het begin van de waarnemingen beleefd. Het record van 36,6 graden voor Ukkel uit 1947 was al kort na de middag gesneuveld. Eerder op de middag had het kwik in Kleine Brogel in Limburg al 40,6 graden bereikt, en nog in Limburg werd in Diepenbeek 40,5 graden gehaald.  In Semmersake werd donderdagmiddag een nieuw record voor de provincie Oost-Vlaanderen neergezet met 40,2 graden. Het zijn voorlopige cijfers. Een meer definitieve uitslag is te verwachten na 20.00 uur donderdagavond, als alle klimatologische stations hun waarden hebben doorgeseind. 

De recorddag stemt Dehenauw niet blij. 'Dit is erg ongezond weer. Het is te warm om goed te kunnen functioneren. Er is ook te veel ozon in de lucht.'

Is het ook een zoveelste symptoom van de opwarming van de aarde? 'Dat speelt zeker mee', zegt de meteoroloog. 'Er zijn een aantal factoren verantwoordelijk voor de hoge temperaturen dezer dagen. De aanhoudende droogte maakt dat de aarde sneller opwarmt. En er is de warme luchtaanvoer uit het zuiden, waar ook al verschillende dagen recordtemperaturen zijn opgetekend.'

Spoorwegnet

Door de hitte voert de infrastructuurbeheerder Infrabel extra controles uit op het hele spoorwegnet. Zo bestaat het risico dat de sporen te veel uitzetten, waardoor 'spoorslingeringen' kunnen ontstaan. Daarnaast krijgen de bovenleidingen en seininrichtingen een nakijkbeurt. Woensdag kreeg Infrabel te maken met een tiental problemen te wijten aan de hitte, zegt woordvoerder Thomas Baeken.

Ook donderdag liep het mis. Tussen Kortrijk en Oudenaarde vielen twee treinen stil met tientallen reizigers aan boord zonder airco. De NMBS heeft beslist om geen van zijn zes dieseltreinen vandaag/donderdag nog te gebruiken. 'De dieselmotoren raken sneller oververhit en er zijn hier en daar technische problemen geweest in de loop van de dag', zegt NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman. 

Infrastructuurbeheerder Infrabel voert vanwege de hitte extra inspecties uit bij bovenleidingen en seininrichtingen op het Belgische spoornet. Ook de wissels worden gecontroleerd. Die moeten volgens een woordvoerder regelmatig worden gesmeerd omdat ze anders geblokkeerd kunnen raken.

Kusttram stilgelegd

Langs het hele traject van de kusttram is het tramverkeer donderdagnamiddag stilgelegd. Dat meldt De Lijn. Eerder op de dag was de bovenleiding al naar beneden gekomen in De Haan, waardoor het verkeer tussen De Haan en Oostende werd stilgelegd. De afgelopen uren doken echter nog meer problemen met de bovenleiding of andere technische problemen op, waardoor in eerste instantie beslist werd de trams tegen een lagere snelheid te laten rijden. 'Maar daardoor nemen de vertragingen natuurlijk verder toe', zegt Sonja Loos, de woordvoerster van De Lijn. 'Uiteindelijk werd beslist het verkeer over het hele traject stil te leggen. Er worden pendelbussen ingelegd.' In De Haan is ook het gemeentelijk noodplan afgekondigd. 

Dierentransport

De Federatie van het Belgische Vlees (Febev) wil dat dierentransporten 's nachts mogen gebeuren, zodat de dieren vervoerd kunnen worden bij zachtere temperaturen. Bovendien zegt Febev al maanden aan een oplossing te werken met de dienst Dierenwelzijn om hittestress bij dieren in transport naar het slachthuis te vermijden. De federatie reageert daarmee op de ophef die ontstond nadat Animal Rights beelden had verspreid van dode varkens, die volgens de activisten door de hitte overleden waren tijdens het transport.

Aardappelen

'De hitte vormt op dit ogenblik een groter probleem voor de landbouw dan de droogte. Op dat laatste hebben boeren zich, onder meer dankzij de gratis leveringen van gezuiverd water door Aquafin, beter kunnen voorbereiden. Vanuit heel Vlaanderen wordt schade gemeld aan aardappelen. Voor het fruit verschilt dat van regio tot regio. Ook nieuwe aanplantingen hebben in deze hitte geen kans om te overleven.' Dat zegt Vanessa Saenen, de woordvoerster van de Boerenbond. 

 'Door de hitte worden de aardappelen als het ware in de grond gekookt, waardoor doorschietende planten en aardappelen te klein blijven. Het is nog te vroeg om te voorspellen hoe groot de minderopbrengst uiteindelijk zal zijn en of de afgesproken leveringscontracten kunnen worden nageleefd, maar de schade aan de aardappelen is onomkeerbaar. Bij het fruit zien we zowel bij appelen als peren dat schillen barsten,  waardoor het fruit lelijk wordt. Deze hitteperiode mag echt geen weken meer duren', zegt Saenen.

Ook de website Agripress meldde woensdag dat de aardappeloogst door de droogte voor het vierde jaar op rij bijzonder pover dreigt uit te vallen. In 2016 werd de oogst vernield door de regen, in 2017 en 2018 speelde de droogte de boeren parten. 'Percelen vroege aardappelen die normaal goed zijn voor zo'n 40 ton per hectare leveren momenteel gemiddeld tussen 20 en 25 ton op', zegt Sofie Scherpereel van Agripress. De voor dit weekend voorspelde regen komt veel te laat voor de vroege en halfvroege aardappelteelt. Ook andere teelten zoals maïs en uien lijden volgens Agripress onder de droogte. 

Volgens Vanessa Saenen is het nog veel te vroeg om te spreken van een algemene rampoogst zoals in 2018. 'Alles hangt af van de evolutie van de weersomstandigheden de komende weken. In de meeste gevallen is de aangerichte schade aan teelten nog omkeerbaar. Een aantal teelten zoals maïs staan er op een aantal plekken beter voor dan vorig jaar, al hangt ook dat weer af van regio tot regio. In Antwerpen staat de maïs heel goed, terwijl die zich in West-Vlaanderen meer in de gevarenzone bevindt. In Limburg heeft de chicorei het moeilijk.'

Buurlanden

Ook in Frankrijk, waar in Parijs de temperatuur de recordhoogte van 42,4 graden bereikte, zijn er problemen met het spoorverkeer. De Franse spoorwegmaatschappij SNCF heeft haar klanten woensdag gevraagd hun voor donderdag geplande reis vanuit of naar de twintig departementen in code rood uit te stellen of te annuleren. Het spoorbedrijf zal de tgv- en Intercités-tickets omruilen of terugbetalen. De weerdienst Météo-France plaatste onder meer de departementen Ile-de-France, Hauts-de-France, Haute-Normandie, Eure-et-Loir, Loiret, Aube, Marne en Yonne onder rood hittealarm. De treinen zullen er rijden, maar klanten die 'zich absoluut moeten verplaatsen', krijgen van SNCF de raad flessen water mee te nemen.

In Duitsland steeg de temperatuur boven 41 graden. Als gevolg van de hitte moest de kerncentrale in de Duitse stad Grohnde worden stilgelegd. Die maatregel werd genomen omdat het water in de nabijgelegen rivier Wezer tot boven 26 graden steeg, meldt het ministerie van Milieu in Nedersaksen. Om het ecosysteem in de Wezer te beschermen mag de centrale geen warm water meer naar de rivier afvoeren. 

In Nederland steeg het kwik boven 40 graden. Er waren problemen met het treinverkeer en bij Roermond kwamen duizenden kippen om door de hitte. De brandweer moest er uitrukken om de stallen te koelen.