Vlaamse regering heeft zich elektrisch vastgereden

Het grote manco van de politieke wereld is niet zozeer dat ze de grote problemen van deze tijd, zoals de klimaatopwarming, niet in een vingerknip in de plooi kan leggen. Het is dat ze daarbovenop soms nog problemen creëert waar er geen zijn.

In september vorig jaar besliste de Vlaamse regering een premie uit te loven tot 5.000 euro voor elektrische wagens. Niet dat de transformatie van het e-wagenpark te traag gaat, integendeel: de federale regering verslikte zich de voorbije weken net in de té snelle elektrificatie van het bedrijfswagenpark.

De premie hield alleen electoraal steek: de Vlaamse regering toonde zich deze legislatuur al een kampioen van het middenklassebeleid. Zo vertikte ze het om de prijs van dienstencheques te verhogen, terwijl de geldnood in de sector groter is dan de koopkrachtproblemen van de dienstenchequegebruikers.

Met zo'n middenklassebeleid zijn een paar problemen. Het eerste is conceptueel. Een overheid houdt het best de regels simpel, de belastingen laag en richt sociale correcties uitsluitend op wie het echt nodig heeft. Een speciale steun voor wie een elektrische wagen koopt, valt daar niet echt onder.

Het tweede probleem met de middenklassekramp is de lastige wet van de grote getallen. Als je een breed publiek wil bereiken heb je meteen een immens budget nodig om een voelbaar verschil te maken. Het creëert een budgettair probleem waarvoor je bij diezelfde middenklasse moet aankloppen om het geld te vinden.

Aan de Vlaamse premie van 5.000 euro was daarom maar een budget van 20 miljoen euro gekoppeld, wat betekent dat de premie zelfs aan de lagere tarieven naar minder dan 7.000 wagens kan gaan. Ter vergelijking: vorig jaar kochten particulieren meer dan 150.000 nieuwe auto's.

De Raad van State merkte deze week op dat zoiets niet ernstig is. Ofwel is het gelijkheidsbeginsel geschonden, omdat alleen de snelste inschrijvers van het jaar overheidssteun krijgen. Ofwel is het vertrouwensbeginsel geschonden, omdat het bedrag zo verwaterd moet worden over alle aanvragers van het hele jaar dat er nauwelijks nog een premie overschiet.

Het gevolg is dat bij autodealers eind december al honderden bestelbonnen van particulieren klaarlagen, terwijl het loket om de premie aan te vragen nog moest openen. Ondertussen is het loket nog altijd niet open. De Vlaamse regering bespreekt het vrijdag.

Er zit geen goede kant meer aan. Honderden mensen hebben al een auto besteld in de veronderstelling dat ze aanspraak kunnen maken op de premie. Het voorstel van Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) is nu om ook de budgetten voor 2025 en 2026 al meteen uit te keren.

Dat is waanzin. Het is een voorafname op het beleid van de regering die na de verkiezingen zal aantreden. De enige manier om zoiets te doen, is in volle transparantie het gat in de Vlaamse begroting nog wat groter maken. Het legt pijnlijk bloot hoe ondoordacht deze regeringsbeslissing was.