Van Ninove tot Wetstraat 16

Hoe kijkt de wereld naar ons? De buitenlandse pers was zondag in slechts één kwestie geïnteresseerd. De lokaal enorm populaire Vlaams Belanger Guy D’haeseleer haalt met Forza Ninove een absolute meerderheid en heeft geen coalitiepartners nodig om de burgemeesterssjerp te omgorden in de Oost-Vlaamse stad.

Daarmee is er in ons land, twintig jaar na de veroordeling van het voormalige Vlaams Blok, voor het eerst een extreemrechts bestuur. Eerder gebeurde hetzelfde in Nederland, Frankrijk of Italië. Guy D’haeseleer zal nu moeten bewijzen dat het Vlaams Belang iets anders kan dan vanuit de oppositie garen te spinnen door samenlevingsproblemen op te poken. Een stad runnen is nog iets anders.

Het gevaar van extremen en populisme moet niet worden gebagatelliseerd, maar het Ninoofse succes betekent nu ook weer niet dat in heel Vlaanderen een extreemrechtse dam gebroken is. Het globale beeld is diffuser voor het Vlaams Belang. Ja, de partij gaat er in het algemeen wel wat op vooruit, met meer lijsten overal te lande, maar ze wordt verre van de grootste. In de grootste stad, Antwerpen, komt de partij er zelfs niet meer aan te pas. Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken wordt ook niét de grootste in Schoten. Vooral in steden waar goed bestuurd wordt - zoals Leuven, Brugge of Antwerpen - slaagden de zittende burgemeesters er nog in om extra winst te boeken en halen ze het van de extremen.

Op nationaal niveau is dat laatste belangrijker dan Ninove. Bart De Wever blijft met vlag en wimpel baas van Antwerpen. Zijn N-VA is provinciaal ‘met kop en schouders’ de grootste partij van Vlaanderen. Conner Rousseau (Vooruit) krijgt een persoonlijk tikje met zijn overwinningsnederlaag in Sint-Niklaas, waar hij de N-VA moet laten voorgaan en zijn burgemeestersdroom moet opbergen. Maar hij is er wel in geslaagd om het ‘merk’ Vooruit weer winst te laten boeken in veel steden, van Oostende tot Turnhout. Vooruit haalt het met een discours dat veel meer speelt op veiligheid en migratie dan voorheen. Ook voor CD&V-voorzitter Sammy Mahdi geeft deze uitslag hoop, met een blijvend breed lokaal netwerk van burgemeesters.

Terwijl CD&V nog in liefst 109 gemeenten - waaronder Brugge die Scone - aan zet is, zal ook de De Wever-Rousseau-alliantie in tal van steden en gemeenten uitmonden in meerderheden. De drie partijen moeten de komende dagen akkoorden smeden om goed financieel bestuur, een vriendelijk ondernemersklimaat en een antwoord op de woon- en sociale noden te combineren.

De lokale roes van de N-VA, Vooruit en CD&V mag evenwel geen excuus zijn om het kompas niet heel snel richting een nieuwe federale regering te richten. De Arizona-partijen - de N-VA, Vooruit, CD&V, de MR en Les Engagés - hebben de formatie al sinds eind augustus op pauze gezet. Er is nu veel politieke moed nodig om, met vijf jaar zonder verkiezingen voor de boeg, een toekomstgerichte sanerings- en hervormingsregering te smeden. Misschien niet het meest hartstochtelijke politieke project, maar absoluut wel het meest noodzakelijke.

‘De goden zullen beschikken waar ik heen moet gaan: premierschap of burgemeesterschap’, zei Bart De Wever. Het zou een vergissing zijn terug te plooien op de comfortzone van zijn geliefde Antwerpen. Ook al zal de verleiding daartoe groot zijn als de federale fricties weer de kop opsteken.

Zelfs de Antwerpenaar heeft De Wever meer nodig in Brussel dan op ’t Schoon Verdiep. Zonder een goed federaal bestuur, zonder eindelijk de nodige hervormingen en saneringen, zitten de steden en gemeenten in een vacuüm voor bijna elk thema dat hen aanbelangt. Of het nu gaat over veiligheid, fiscaliteit, migratie of sociaal beleid. Het Vlaamse en federale bestuur moet een kader scheppen. Dat goed bestuur over die kernthema’s is meteen ook het beste recept tegen de polariserende extremen. Zelfs in Ninove.