Op wie moeten we nu stemmen?

We zitten op minder dan 100 dagen van de verkiezingen. Hoewel niet alle peilingen op exact dezelfde cijfertjes uitkomen, is er toch één rode draad: een forse winst voor beide extremen, Vlaams Belang en PVDA, ten opzichte van vorige verkiezingen, en Vlaams Belang los op kop. In Brussel en Wallonië voert de communistische partij PTB de toon. Bart De Wever, de invloedrijkste politicus in Vlaanderen van de voorbije twintig jaar, staat bij het begin van de campagne met zijn partij, die al meer dan vijftien jaar de leidende partij is, op verlies. Vooruit, de enige partij die in het (linkse) centrum een substantiële hersteloperatie had ingezet, vecht interne twisten uit die weinig goeds beloven. Het centrum is klein en versnipperd.

Plotse gebeurtenissen - events, my dear boy, events - kunnen nog schokken of schokjes veroorzaken. Maar als we afstevenen op een resultaat dat in het verlengde van de peilingen ligt, dreigt een complete verlamming van het bestuur en een communautaire clash. 

Migratie is het meest stembepalende thema voor de kiezer, zegt een onderzoek van de politicoloog Stefaan Walgrave. Dat was ook zo bij de Nederlandse verkiezingen, leerde postelectoraal onderzoek. En dan gaat het wel degelijk over de door de kiezer als problematisch ervaren migratie en integratie.

We kunnen -tig argumenten aanhalen waarom migratieproblemen opgepookt worden en niet het enige thema zijn waarrond een stembusslag moet draaien. De aantallen moeten in perspectief gezet worden. Rationele pleidooien over de noodzaak van economische migratie, onder welbepaalde voorwaarden, houden steek. Er is de humanitaire en juridische plicht om echte vluchtelingen op te vangen. Allemaal waar. Maar een massaal signaal van de kiezer kan je niet onder de mat vegen. Het is voor elke partij een opdracht om zowel Europees, federaal als regionaal het onder controle houden van de migratie en het bevorderen van de integratie als prioritair te beschouwen. En, minimum minimorum, de problemen die er zijn, niet te ontkennen.

Maar migratie is niet het allesbepalende onheil dat de oorzaak is van alle problemen. Kunnen we in de honderd dagen die ons resten het kompas van alle politici (en media) meer op de essentie richten? Hoe redden we de welvaart en het economisch weefsel waarop alles is gebouwd? Een zeer zichtbare case zoals het wankelende Van Hool met dreigend massaal jobverlies moet de focus scherp op de economie zetten. Van Hool is niet alleen. Hoe zit het met het grote investeringsdossier van Umicore? Wat zal er overblijven van onze autoassemblage? Welke maakbedrijven zullen nog kiezen voor activiteiten in Vlaanderen als vergunningen, het stikstofkader en de regelgeving dat in de praktijk onwerkbaar maken?

Diepe moeras

Dan hebben we het nog niet eens over het diepe moeras waarin onze staatsfinanciën zitten. Maar we zagen deze week wel politici die op TikTok (Elio Di Rupo en co) een dansje placeren om kiezers te verleiden, maar een antwoord op de economische en begrotingstoestand schuldig blijven. Een ernstige campagne vragen in plaats van een rugbymatch en moddergooien, in plaats van onnozele dansjes, in plaats van alleen maar een politique politicienne-stratego, is dat naïef? De burger heeft er recht op.

Als het van ons afhangt, hebben partijen die de economische en budgettaire alarmsignalen niet negeren en de komende 100 dagen met degelijke voorstellen komen in plaats van met sinterklaaspolitiek, een streepje voor. Op een economisch kerkhof bouw je niets. Er zal echt bestuur nodig zijn om dit land door enkele heel complexe problemen te laveren.