Na de verontwaardiging

Voor wie dacht dat we niet dieper konden zakken, duwde Open VLD het politieke circus met de vaandelvlucht van Bart Somers als viceminister-president en de terugkeer van het verloren schaap Gwendolyn Rutten deze week naar een nieuw surrealistisch dieptepunt.

Het is moeilijk om in dit klimaat geen afkeer van politiek te krijgen. Een toenemend aantal mensen zet de hele politieke klasse als postjespakkers weg. En toch, de andere kant van die lelijke medaille is dat zowel Paul Van Tigchelt als Gwendolyn Rutten een uitgelezen dossierkennis heeft over respectievelijk justitie en Vlaams bestuur.

Helaas is de politiek haar hoogste goed, geloofwaardigheid, verloren. Ook de goede dingen raken dan ondergesneeuwd. Dat gaat veel ruimer dan over Open VLD alleen. Het enige juiste antwoord dat er op zoveel antipolitiek sentiment kan komen, zijn enkele laatste daden in de federale en de Vlaamse regering die op zijn minst wel voor een geloofwaardig beleid gaan.

De Vlaamse regering kan het zich niet permitteren bedrijven en landbouw in permanente vergunningsonzekerheid te laten leven tot na de verkiezingen en moét met een oplossing voor stikstof komen. Als dat over het eigen gelijk heen stappen betekent, is dat maar zo. In Nederland vindt zelfs groene paus Frans Timmermans inmiddels dat de timing voor de transitie soepeler moet. De regering-De Croo kan het zich evenmin permitteren om voor justitie en veiligheid geen tand bij te steken. Ze moet de energiedeal afronden.

We hebben in de ruim 200 dagen tot 9 juni een verkiezingscampagne nodig die terug naar de essentie gaat. Die vertrekt vanuit de analyse dat onze economie en welvaart echt bedreigd zijn. Getuige daarvan het alarmerende rapport over de pensioenen of de piek van faillissementen.

Ja, er was op het eerste gezicht ook goed nieuws, met lage inflatiecijfers en een redelijke groei van de Belgische economie. Alleen is dat een foto van één moment, die onderliggende problemen verhult. De groei is voor een groot stuk toe te schrijven aan de koopkracht, maar die komt er met een zware prijs van grote begrotingstekorten boven op een al historisch hoge schuld.

Een volgende regering kan onze economie nooit op dezelfde manier blijven ondersteunen. Een door Europa opgelegde sanering zal op dat moment nog veel meer wegen op onze groei, omdat deze regering verzuimd heeft in te grijpen. Integendeel, de regering-De Croo heeft de vergrijzingsfactuur met miljarden euro's per jaar de hoogte ingejaagd met hogere pensioenen.

De tol bij bedrijven wordt zichtbaar met een piek in de faillissementen. Die is allerminst voorbij. Het verkiezingsjaar 2024 wordt dus ook nog eens een moeilijk economisch jaar, wat de stemming van de kiezer niet vrolijker zal maken.

Alleen politici die teruggaan naar de vraag hoe we onze welvaart en welzijn gaan redden, kunnen een beetje hoop geven. Partijen die met een realistisch en onderbouwd plan komen om de burger veiligheid te bieden in een zeer onzeker klimaat. Politici die ook de kansen van morgen zien, met een transitie naar een groenere economie, een antwoord op de digitalisering, en met een plan dat de productiviteit en creativiteit in ons land boost.

Dat zal in de campagne een andere focus vragen van politici én van media dan wat tot en met deze week over de burger werd uitgekieperd. Het blad The Economist schetste deze week de mogelijkheid, zwart op wit, van een Derde Wereldoorlog. Als die context nog niet dwingend genoeg is om met z'n allen terug naar de essentie te gaan... Elk blokje hout dat nu nog op het vuur van de antipolitiek wordt gegooid, maakt de marge straks nog kleiner om te doen wat nodig is.