Van een minister die niet van Brussel houdt en het spook van Nols

Tot enkele decennia geleden voerden Franstalige politici een nauwelijks verholen strijd tegen het Brusselse Nederlandstalig onderwijs. Die donkere gloriejaren van het FDF, nadien verveld tot DéFI, zijn gelukkig voorbij.

Ten tijde van burgemeester Roger Nols, fanatieke populist avant la lettre, kregen Vlamingen in Schaarbeek ongevraagd bezoek van franskiljonse zendelingen die erop aandrongen hun kinderen niet langer naar Vlaams onderwijs te sturen. Nols dreef het zo ver dat hij de gemeentelijke Nederlandstalige school op slot deed.

Sindsdien is misschien niet alles, maar toch veel veranderd. Er is nog veel werk aan de Vlaamse winkel, met name de naleving van de taalwetten wordt nog altijd niet serieus genomen door de hoofdstedelijke politici. Maar bij modale Brusselse burgers is het misprijzen voor het ‘Vlaams’ verdwenen. Franstalige ouders voelen niets meer voor communautaire achterhoedegevechten. Ze willen dat hun kind meertalig wordt, en dat is een garantie die het Franstalig onderwijs nog altijd niet kan geven. Vandaar dat de Vlaamse scholen in Brussel een enorme toeloop kennen.

De ironie wil dat de geschiedenis in Schaarbeek zich toch lijkt te herhalen. Twee weken geleden stond een klein meisje onbedaarlijk te huilen voor de schoolpoort. Niet omdat ze niet graag naar binnen wilde. Wel integendeel. Maar haar ouders was net verteld dat haar klasje niet meer bestond en dat ze een andere school moest zoeken.

Dat was niet te wijten aan een spokende Nols. Die moet wel lachen in zijn graf, want de toekomst van de Vlaamse scholen is in gevaar. Niet door een perfide Franstalige samenzwering en zeker niet door gebrek aan leerlingen, maar door een tekort aan leraars.

Lerarentekort

De geliefde leraar van het wenende meisje kon dichter bij huis aan de slag en had daarom ontslag genomen. Dat is merkwaardig genoeg ook tijdens een lopend schooljaar mogelijk, met een vooropzeg van maar twee weken. 85 procent van het onderwijzend personeel in Brussel woont er niet. Als die mensen een job vinden in eigen streek, aarzelen ze meestal niet.

Het probleem van het lerarentekort is niet nieuw. Paradoxaal genoeg leken de vacaturecijfers te dalen. Maar dat was een bedrieglijke trend die de ware toestand verhult. Want de scholen vinden niet genoeg leraars en zijn genoodzaakt te werken met noodoplossingen, zoals zij-instromers die meestal niet over het gepaste diploma beschikken.

Als in de lagere scholen leraars wegvallen, worden daar vaak kleuterleerkrachten ingeschakeld. Die worden dan bij de kleintjes vervangen door mensen met een crèchediploma, die eigenlijk alleen voor ondersteuning in dienst waren genomen. Gepensioneerde leraars worden opgetrommeld en wie blijft lesgeven, weet dat hij of zij zonder morren meer werk voor grotere klassen zal hebben. Sommige scholen kunnen niet anders dan maar vier dagen per week les te geven.

De Brusselse minister van Nederlandstalig Onderwijs Sven Gatz (Open VLD) stelt voor leraar zijn in Brussel aantrekkelijker te maken met een premie, zoals die bestaat bij de politie. Wie in Brussel wil komen werken, zou dan meer verdienen. De Vlaamse minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) wil daar niet van horen. Dat zou volgens hem een concurrentievervalsend effect tussen Vlaamse en Brusselse scholen tot gevolg hebben. Dat leraars weg willen uit Brussel verklaart hij ook door de onveiligheidsproblemen, waaraan hij als minister niets kan doen. Zo voedt Weyts het negatieve beeld van Brussel. Dat zegt veel over hoe hij en zijn partij tegen de hoofdstad van Vlaanderen aankijken.

Door niet onmiddellijk uit te pakken met een globaal onderwijsplan voor Brussel brengt Weyts de Vlaamse scholen in de hoofdstad in gevaar. Hij ondermijnt het succesverhaal van het Nederlandstalig onderwijs, dat er alleen gekomen is door de decennialange inzet van Vlaamse politici die wel van Brussel hielden.