'Quiet quitting' verdient uw aandacht

Ik zoek nog een mooie allitererende vertaling voor quiet quitting. Ongemerkt ontslag, zoiets? Quiet quitting betekent dat een werknemer er psychologisch de brui aan geeft. In tegenstelling tot die andere hype, The Great Resignation, dient de werknemer niet echt zijn ontslag in, maar blijft in dienst en beperkt zich tot een minimale dienstverlening. Het idee is om zo weinig mogelijk te werken zonder in de problemen te komen en toch betaald te worden.

U rolt vast met de ogen. Dat deed ik ook toen ik er voor het eerst over las. Leuk verhaal, maar er is geen statistische evidentie dat veel mensen zich bekeren tot ongemerkt ontslag. Integendeel, de meeste onderzoeken geven aan dat werknemers op hun tandvlees zitten en worstelen om alle taken te kunnen bolwerken.

'Niets nieuws onder de zon', verklaren gedragswetenschappers gretig in de krant over quiet quitting. We weten al lang dat mensen wraak nemen door hun inspanningen terug te schroeven, als ze zich onrechtvaardig behandeld voelen. 'Voor wat, hoort wat', is het levensmotto van uw brein.

Is quiet quitting dan een faits divers dat sterallures kreeg in de komkommertijd? Nee, er is meer aan de hand. Er zijn niet alleen de Great Resignation en quiet quitting, maar ook lying flat. Chinese werknemers voor wie het allemaal niet meer hoeft, leggen er zich letterlijk bij neer. Gaat dat over een kleine minderheid van de werknemers? Ongetwijfeld, misschien zelfs maar over een paar honderden. Is het fenomeen van voorbijgaande aard? Absoluut. Wellicht zijn de quiet quitters alweer hard aan het werk.

Tijdsgeest

Wat intrigeert, is waarom zulke verhalen viraal gaan. Quiet quitting verschijnt wereldwijd in alle kranten, telkens geïllustreerd met lokale interviews. Duizenden clicks en comments in elk land. Het is niet zozeer intrigerend dat kranten over het fenomeen schrijven - die brengen nu eenmaal wat de aandacht trekt - maar dat zo veel mensen empathisch en instemmend reageren, zonder daarom zelf ontslag te nemen.

Soms hebben we niet statistiek, maar verhalen nodig om de tijdgeest te vatten. In de jaren 80 capteerde de journalist Tom Wolfe perfect de tijdgeest in New York met 'The Bonfire of Vanities'. Het contrasteerde de hoogmoed in Wall Street met de raciale ongelijkheden en armoede in de omliggende wijken. ‘Generation X’ van Douglas Coupland was begin jaren 90 nog zo’n boek dat op het juiste moment de omslag in de tijdgeest onder woorden bracht. Zijn boek signaleerde het einde van het ‘greed is good’-tijdperk. Verveling, nihilisme en een anticonsumentisme werden de thema’s van de vroege jaren 90. 'I’m not a target market', is niet toevallig de titel van een hoofdstuk. Whitney Houston maakte plaats voor Kurt Cobain.

Een meme is niet alleen een afbeelding op sociale media. De oorspronkelijke definitie van een meme is een eenheid van culturele overdracht. Het is een dwingend idee, een manier van denken, dat zich aanstekelijk verspreid en gemeengoed wordt. The Great Resignation, quiet quitting, lying flat zijn culturele memes die tot de verbeelding spreken omdat ze vatten wat wereldwijd onderhuids leeft. Vele mensen voelen zich na de covidcrisis verraden en in de steek gelaten.

Jaren was het codewoord in bedrijven ‘engagement’: meer inzet, meer groepsgeest, betere resultaten en dat alles door te investeren in persoonlijke groei. Voor wie wil groeien, zouden er altijd kansen zijn. Na de covidcrisis dienen zich een inflatie- en een klimaatcrisis aan. De beloofde kansen komen er wellicht niet. Er schijnt geen licht aan het eind van de tunnel. Dat vraagt om een onbestemde uiting van weerstand en protest, al is het maar in gedachten.

Niet toevallig zijn vandaag de marsorders in hr-middens niet langer bevlogenheid en engagement, maar mentaal welzijn en inclusiviteit. Ik wacht op dat ultieme fictieboek dat de jaren 2020 vat. Ondertussen herlees ik nog eens de ultieme jaren 80-klassieker over quiet quitting - 'De man die werk vond'.