Opgelegd hoger dividend heeft niet alleen gevolgen voor Belfius

De regering-De Wever wil haar uitgaven voor defensie verhogen naar de door de NAVO gevraagde 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Om dat op korte termijn te realiseren grijpt ze rechtstreeks in in het dividendbeleid van de staatsbank Belfius.

Meer bepaald vraagt de regering Belfius zowat de volledige winst uit te keren als dividend - niet alleen dit jaar, maar ook volgend jaar. Tijdens de coronapandemie legde de Europese Centrale Bank (ECB) de banken een dividendban op: ze mochten tijdelijk geen dividenden uitkeren. Wat we hier zien, is een omgekeerde dividendban: een opgelegde grotere uitkering.

De ECB zal daar zeker met argusogen naar kijken. Maar zolang Belfius aan de kapitaalsvereisten voldoet - en dat is het geval - is dat op zich geen probleem.

Elke keuze heeft zijn afwegingen. En deze keuze heeft enkele negatieve effecten, die misschien onvoldoende in overweging worden genomen. Het hogere dividend dat de regering van Belfius eist, kan niet alleen implicaties hebben voor de strategie van de staatsbank, maar - belangrijker nog - ook voor de concurrentie tussen banken en voor de verkoop van overheidsparticipaties zoals Ethias.

Overnames

Belfius is volledig in handen van de Belgische overheid. Die laatste ontvangt dus dividenden, die niet alleen afhankelijk zijn van de winstgevendheid van de bank, maar ook van haar strategie. Tot nu keerde Belfius zowat 40 procent van de winsten uit aan de Belgische staat, waarmee de bank ruimte creëerde om haar kapitaal te verhogen en uit te kijken naar andere opportuniteiten.

Na de jongste jaarresultaten kondigde Belfius aan dat het - ook over de grens – op overnamejacht gaat. ‘We kijken vooral naar verzekeraars, vermogensbeheerders, private banken of zelfs technologiebedrijven', zei CEO Marc Raisière eind februari in De Tijd. Het opgelegde dividendbeleid kortwiekt alvast die plannen en treft dus rechtstreeks het mogelijke beleid van de bank.

Op zich is het beknotten van de internationale expansiedrang van een Belgische overheidsinstelling misschien geen probleem, als we kijken naar de recente ervaringen met andere overheidsbedrijven die actief geweest zijn in het buitenland. Toch kan het Belfius verhinderen om de nodige schaalvergroting te realiseren op bijvoorbeeld het vlak van vermogensbeheer, waar recent de fusie- en overnamemarkt actief geworden is en de compliancekosten (met betrekking tot het volgen van de regelgeving, red.) toegenomen zijn.

Een ander belangrijk neveneffect van het opgelegde dividendbeleid bij Belfius is mogelijk een verminderde concurrentie tussen de banken. De Belgische mededingsautoriteit (BMA) stelde al vast dat ‘de vier grootbanken de neiging hebben om in peloton te rijden’. Door de omgekeerde dividendban kunnen we een lagere kredietverleningscapaciteit verwachten en kan de concurrentie tussen de banken verder afnemen. Terwijl die concurrentie net broodnodig is voor de financiering van de Belgische economie, in de onzekerheid die de huidige internationale tarievenoorlog met zich meebrengt.

Ethias

In de zoektocht naar geld voor de verschillende overheden komt eerder vroeger dan later ook de verkoop van Ethias op tafel. Van die verzekeraar hebben de federale, de Vlaamse en de Waalse overheid elk 31,66 procent in handen. EthiasCo, een vehikel rond honderden Belgische gemeenten en steden, bezit de resterende 5 procent. Mogelijke kopers als KBC en Ageas zien met Belfius allicht een belangrijke concurrent wegvallen. Of hoe de Belgische overheid door een eigen onderneming te kortwieken de verkoop van een ander overheidsbedrijf tegenwerkt.