Ontgoochelende big data

Nu we ons naar het derde covidjaar slepen met een omikronvariant die snel om zich heen grijpt, moeten we de balans durven op te maken van onze belabberde beslissingscapaciteit. En misschien moesten we ook maar eens de trofee van de grootste ontgoocheling uitreiken: aan de big data.

We wilden allemaal iets te graag geloven in de magische buzzwords. En dromen van die betere wereld waarnaar data en algoritmes ons zouden leiden. De ontnuchtering is groot. Toen ik vorige week op Facebook een advertentie voor zwangerschapstriemen - ‘Is your bump feeling stretched?’ - voorgeschoteld kreeg, was mijn geloof in hypertargeting met big data toch flink afgekoeld.

Bedrijven zullen in de toekomst steeds meer moeten sturen in een volatiele wereld. Ze zullen sneller beslissingen moeten nemen met een altijd grotere onzekerheid. Een helder doel - een endgame - en een precieze interpretatie van correcte data zijn daarvoor essentieel.

De pandemie heeft vooral getoond hoe het níét moet. Niet alleen in ons land, maar wereldwijd worden keer op keer politieke beslissingen genomen die achter de feiten aanhollen in plaats van het virus een stap voor te zijn. Kijk naar de opgeklopte euforie over ‘het rijk der vrijheid’ na de dubbele vaccinatie in ons land, terwijl de data uit Israël duidelijk aantoonden dat de effectiviteit van het vaccin na een aantal maanden dramatisch afnam. Toen wij hier iedereen opriepen het virus klein te krijgen met twee shotjes, waren ze daar al aan de derde prik bezig.

Zelf ben ik optimistisch aan mijn vaccinatietraject begonnen. Ik wilde absoluut mijn steentje bijdragen om corona klein te krijgen, en ik wilde weer normaal kunnen leven en reizen. Maar zelfs als je gevaccineerd bent, kan je nog altijd mensen besmetten.

Ik heb er geen probleem mee mijn Covid Safe Ticket (CST) te tonen om ergens binnen te mogen of te kunnen reizen. Maar wat bewijs ik daarmee ? Ik kan aantonen dat ik gedwee twee Pfizer-prikken en een Moderna-booster heb laten zetten. Niet dat ik niemand kan besmetten in een restaurant of een theater. Iemand die echt ziek is geworden van corona heeft misschien wel een veel langere resistentie tegen het virus opgebouwd dan ik met mijn drie prikken. Mijn CST bewijst vooral dat ik de regeltjes heb gevolgd, niet dat ik een lager risico voor de maatschappij vorm.

Kindervaccinaties

Na mijn derde prik bekruipt me vooral de vraag of de overheid wel capabel is om de juiste inzichten van de wetenschap snel genoeg te vertalen naar de juiste maatregelen door echt gebruik te maken van de kracht van data. Ik ben fan geworden van de Gentse professor Tijl De Bie. De docent AI en big data toont haarfijn - en pijnlijk - aan hoe de politiek bijna systematisch de mist in gaat.

Neem nu de kindervaccinaties. Het is totaal onduidelijk op welke wetenschappelijke basis het verantwoord zou zijn de gezonde jonge populatie massaal een prik aan te raden. De afweging tussen kosten en baten is erg twijfelachtig voor die groep. En de overheidscommunicatie is selectief en manipulatief, en meer dan eens zelfs in strijd met recente wetenschappelijke inzichten.

Het lijkt almaar meer op paniekvoetbal. Er wordt systematisch achter de feiten aan gehold op basis van achterhaalde informatie, zonder een duidelijk doel bovendien. Wat is de endgame voor de pandemie? Een vage uitspraak van premier Alexander De Croo dat we dit nog een jaar 'of twee’ moeten ondergaan?

Als je de big data echt bij elkaar zou brengen en het brede plaatje zou bekijken, dan moet je niet alleen naar de besmettingscijfers kijken. De economische ontwrichting en de psychologische ravage hebben de schade langdurig opgestapeld. De vraag naar een endgame wordt dan ook acuut. Daar verdienen wij makke schapen, met ons vol CST-kaartje, toch een antwoord op.