Mijn dag achter de tralies

Een snelle Google-search leverde me al snel het volgende resultaat op op een website van de FOD Justitie: 'Een penitentiair landbouwcentrum (PLC) voor veroordeelden die niet vluchtgevaarlijk zijn, in groepsverband kunnen leven, gerechtigd zijn om in België te verblijven en kunnen werken in het landbouwcentrum.' Een hele dag met een groep gedetineerden vertoeven op een boerderij diep in de Vlaanders? Say no more, I’m there!

Maanden keek ik halsreikend uit naar mijn eerste sessie met Parlé Détiné. Een tweejaarlijks evenement waarbij auteurs worden uitgenodigd om gedetineerden te motiveren en hen te helpen zich voor te bereiden op hun herintegratie in de samenleving. Eenmaal aangekomen in de gevangenis van Ruiselede zonk de moed me echter al gauw in de schoenen.

Niet vanwege van het schrille contrast met mijn dagelijkse professionele plichtplegingen. De stalinistische setting, de barre omstandigheden en de toehoorders in slonzige lichtblauwe gevangenisplunjes in plaats van strakke blauwe maatpakken waren net een aangename verandering. Maar wegens enkele bekende gezichten in de zaal. Drarries. Enkele buurjongens die ik in 15 jaar niet meer gezien had. 

Een enorm schuldgevoel bekroop me. Waarom ben ik goed terechtgekomen, en zijn zij in deze omstandigheden beland? Wie ben ik om hen toe te spreken, te motiveren en aan te manen werk te maken van hun leven? Wat volgde, was een namiddag rauwe gesprekken, verteld met een krop in de keel. Verhalen die ik door de jaren heen al talloze malen had gehoord van jongens uit de buurt: kattenkwaad op straat, zware verkeersovertredingen, schooluitval, de aantrekkingskracht van het snelle geld door het dealen van drugs en die van nog snellere wagens, de eerste celstraffen, het verglijden van soft- naar harddrugs, de eerste verslavingen. Een vicieuze cirkel van recidivisme, drugsmisbruik en geweldsdelicten.

Een negatieve spiraal die in de kiem kon worden gesmoord als ze, naar eigen zeggen, op jonge leeftijd wat vaker door hun omgeving op hun verantwoordelijkheid gewezen zouden zijn, en strenger aangepakt zouden zijn bij hun eerste uitspattingen.

Joyriden

Wie er nog aan twijfelt dat we in België nog steeds de bal misslaan in het debat rond jeugddelinquentie kijkt het best eens naar de recente hetze rondom de perikelen van een paar joyriders in de Antwerpse wijk Luchtbal.

N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever kreeg de toorn van zijn collega’s in de Antwerpse meerderheid, het middenveld en het verzamelde jeugdwerk over zich heen door enkele gechargeerde uitspraken over het 'huftergedrag van bepaalde jongeren, veelal van allochtone origine' in een interview op Radio 1.

Niet het feit dat enkele baldadige jongeren zich genoodzaakt zagen om aan de haal te gaan met de ziekenwagen van enkele hulpverleners - die nota bene een dringende noodinterventie uitvoerden - stuitte vele jeugdwerkers en linkse politici tegen de borst, maar de uithaal naar allochtone jongeren was volgens hen het werkelijke probleem.

Vlaanderen ten voeten uit. Onze obsessie met identiteitsdebatten weerhoudt ons ervan onze aandacht bij de essentie te houden. Ter rechterzijde veralgemeent men al te vaak minderheidsgroepen, ter linkerzijde ontkent men stelselmatig het licht van de zon. Of de focus op de etnie van de daders veel bijdraagt aan de discussie laat uw dienaar graag in het midden. 

De vraag die eenieder die meent het beste voor te hebben met jong geweld in de achterbuurten van onze grootsteden zich moet stellen, is of het anno 2024 nog wel zo zinvol is bepaalde problematieken te blijven ontkennen, minimaliseren en onder de mat te schuiven. Het cruciale werk van heel wat jeugdwerkers, middenveldorganisaties en onderwijzend personeel wordt tenietgedaan door het naïeve, achterhaalde en schadelijke discours van velen ter linkerzijde die al decennialang het asociale wangedrag dat leidt tot jeugddelinquentie te allen prijze ontkennen en louter wijten aan racisme, discriminatie en achterstelling in onze samenleving. Wie het wel goed meent met de jongeren, spreekt hen tijdig aan op hun asociaal gedrag, voor ze vroeg of laat in een eindeloze vicieuze cirkel en een lichtblauw gevangenisplunje belanden.