Hyperventilatie
In het Ventilusproject komen alle typische kwalen van de Belgische organisatiecultuur samen.
U moet het de journalisten van deze krant wel nageven, ze kunnen de saaiste onderwerpen aantrekkelijk maken en de meest technische dossiers bevattelijk brengen voor de doorsnee lezer. Geen onderwerp dat zo weinig tot de verbeelding spreekt als hoogspanningskabels, en toch wisten ze mij enkele maanden geleden met de originele kop ‘Politieke hoogspanning door West-Vlaamse pylonenstrijd’ down the Ventilus rabbit hole te lokken.
Ventilus is een hoogspanningslijn waarmee de hoogspanningsnetbeheerder Elia de op de Noordzee opgewekte windenergie aan land wil brengen. Meer groene energie, strategische autonomie en een moderne back-up voor ons elektriciteitsnet. Wie kan daar nu tegen zijn? Wel, een handvol West-Vlaamse burgemeesters van oranje, blauwe en gele pluimage die de afgelopen jaren een verwoede strijd leverden tegen hun partijgenoten in de Vlaamse regering.
Nergens in de Vlaamse velden kan een baksteen gelegd of een spade in de grond gestoken worden zonder dat meteen 35 overlegcomités en actiegroepen het project willen kelderen.
Enkele tientallen verspreide elektriciteitspalen langs de meest desolate en troosteloze industriegebieden en gewestwegen zouden volgens lokale protestgroepen onherstelbare schade toebrengen aan het landelijke karakter van de wereldbefaamde toeristische trekpleisters en UNESCO werelderfgoed Lichtervelde, Izegem, Ardooie en Oostkamp.
Ventilus zou niet alleen de genadeslag betekenen voor het idyllische natuurlandschap in West-Vlaanderen, maar zou volgens de actievoerders ook aanzienlijke gezondheidsrisico’s voor de lokale bevolking inhouden. Op welke wetenschappelijke informatie die beweringen steunen is onduidelijk. ‘Geen leukemie in ons dorp, Ventilus ondergronds’ is alleszins een oneliner die blijft hangen.
Nu goed, geen enkel zinnig mens ligt in het dagelijkse leven wakker van hoogspanningskabels. Sorry, Elia. Wat intrigeert aan dit project is dat alle typische kwalen van de Belgische organisatiecultuur erin samenkomen. Wie ooit de ideale casestudy zoekt rond de totale stilstand van dit land, heeft aan de politieke intriges rond Ventilus een vette kluif.
Juridisering
De nimbyburger die tegen alles is, politici die geen beslissingen kunnen nemen, cruciale ingrepen die op de lange termijn geschoven worden, een totaal gebrek aan urgentie en verantwoordelijkheidszin bij alle betrokken partijen en overbodige overlegorganen en onderzoeken die de belastingbetaler tonnen geld kosten.
Nergens in de Vlaamse velden kan een baksteen gelegd of een spade in de grond gestoken worden zonder dat meteen 35 overlegcomités en actiegroepen het project willen kelderen. Door de doorgedreven juridisering van onze samenleving en de mediatisering van de politieke besluitvorming zijn Belgische beleidsmakers te verlegen om beslissingen te nemen. Elke ingreep die kritiek krijgt, wordt aangevuld met een reeks peperdure en tijdrovende maatregelen om de verschillende actoren tegemoet te komen en tot een consensus te brengen.
Ondertussen blijft het voor de modale burger een mysterie waarom dit land er al 25 jaar niet in slaagt grote hervormingen door te voeren en er complete stilstand heerst op alle grote maatschappelijke werven.
Om de eigen besluiteloosheid en machteloosheid te verbergen doen Belgische politici doorgaans een beroep op een breed instrumentarium van maatregelen om te sussen.
Witboeken, groenboeken, conceptnota's, visieteksten, charters, onderzoeken, agentschappen, taskforces, werkgroepen, raden der wijzen, symposiums, bilaterales, referenda, roadmaps, adviescomités en expertengroepen.
Die eindeloze reeks therapeutische theekransjes - waarvan de uitkomst bij voorbaat vastgelegd is - wordt georganiseerd om de betrokkenen de illusie te geven dat naar hun bekommernissen wordt geluisterd. Op de achtergrond worden critici afgekocht met allerlei zoethoudertjes. Dat hiermee kostbare tijd en tientallen, soms honderden miljoenen euro’s belastinggeld verspild wordt, is voor de meeste betrokkenen een detail. Het individuele belang primeert nu eenmaal op de maatschappelijke vooruitgang.
Ondertussen blijft het voor de modale burger een mysterie waarom dit land er al 25 jaar niet in slaagt grote hervormingen door te voeren en er complete stilstand heerst op alle grote maatschappelijke werven, van onderwijs over gezondheidszorg tot klimaat en energie. De Belgische beleids- en organisatiecultuur is doodziek.
Critici van Ventilus kunnen alvast opgelucht ademhalen. De Vlaamse regering heeft in afwachting van een definitieve beslissing een intendant aangesteld en een nieuw onderzoek besteld.
Meest gelezen
- 1 Vakbonden waarschuwen voor ‘hallucinante’ afbouw lerarenpensioen: ‘Tot 200.000 euro verlies’
- 2 Kris Peeters krijgt bestuurszitje bij waterzuiveraar Aquafin
- 3 Vlaanderen halveert budget om bouwshift te realiseren
- 4 Ghelamco rondt verkoop van Pools kroonjuweel voor 280 miljoen euro af
- 5 Jaguar houdt na reïncarnatie nog zeven dealers in België over