Hind Fraihi | Onbekende operatoren

De oorlog tussen Israël en de Palestijnse beweging Hamas gaat bijna zijn tweede jaar in. Maar in plaats van een de-escalatie is er nu een schepje bovenop gekomen in Libanon, waar de spanningen tussen Hezbollah en Israël al behoorlijk groot waren. Door de grootschalige ‘beeperaanval’ staan de zenuwen nog meer op scherp. Kan de situatie in een regionale oorlog ontaarden?

Vooralsnog is het speculeren hoe de aan Iran gelieerde militie Hezbollah zal reageren. Om het risico op lekken via makkelijk hackbare mobiele telefoons te verkleinen, schakelde de militie over op semafoons, zeg maar pagers of beepers. De apparaatjes, die vooral Hezbollah-militanten op zak hadden, ontploften dinsdag simultaan, wat resulteerde in minstens 4.000 gewonden en 11 doden.

Over hoe de duizenden beepers tot ontploffing zijn gebracht, gaan de wildste geruchten rond. De toestelletjes zouden onderschept en gemanipuleerd zijn. Versta: aan elk apparaatje zijn luttele hoeveelheden springstof toegevoegd. Mogelijk gaat het om een supply chain attack, met sabotage in een van de schakels in de toeleveringsketen.

Hoe dat precies gebeurde, is nog een vraag. Net als wiens werk dit is, al werd meteen in de richting van de beruchtste inlichtingendienst gekeken: de Israëlische Mossad. Hezbollah, Libanon en Hamas wijzen met een beschuldigende vinger naar Israël. Hoe dan ook was dit huzarenstuk een monnikenwerk van medewerkers achter de schermen. Onbekende operatoren, de mannen en vrouwen die onder de radar blijven.

In de luwte

Mensen die ver van de spotlights blijven heb je overal. De egomane beeldcultuur waarin we leven overschaduwt dergelijke mensen die in de luwte werken. We hebben geen oog voor de onbekende operator, of het nu gaat om weldoeners of handlangers van onfrisse praktijken. Zoals de drugsdealer om de hoek, die een schakel van een echte schaduweconomie vormt.

Wat schimmig is, lijkt minder van tel. ‘Maar we kunnen niet ontkennen dat de helft van de wereldeconomie stoelt op een schaduweconomie. En toch weten we bitter weinig over de drugsmarkt en andere zwarte markten’, zei de Amerikaanse misdaadjournaliste Mariana van Zeller onlangs op de website Apache. Volgens Van Zeller volgen tal van nieuwsmedia, zoals deze krant, de legale financiële markten, ‘maar geen enkel medium is gewijd aan het proberen te doorgronden van talrijke georganiseerde misdaadindustrieën die een danige impact hebben op de bovenwereld’.

Voor die multinationale ondergrondse industrieën is low profile blijven een must. Hoe minder promotie, hoe geslaagder het opzet. In oorlogstijden is die terughoudendheid nog groter, net als de inzet. Denk maar aan de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober vorig jaar. Een logistieke krachttoer, want hoe hou je een heel netwerk aan onbekende operatoren in stand, ondergronds? En dat mag je letterlijk nemen: een tunnelnetwerk onder de grond, hoe bouw je zoiets uit onder het oog van de vijand? Wie steekt de spade in de grond? Wie transporteert de wapens, het zwaar oorlogstuig zoals raketten, en de paragliders waarmee Hamas Israël is binnengedrongen?

De beeperaanval, een even brutale oorlogsstunt, is evenzeer het werk van onbekende operatoren. Een leger stille werkmieren. Die zijn niet alleen in oorlog actief, maar handelen ook in de goede zin. In zachte daden, met vrijgevigheid, standvastige arbeid en precisie. De vele mantelzorgers, bijvoorbeeld, die een behoeftige dierbare helpen. Wie zette de ochtendkoffie van de bejaarde buurman? Die onbekende, zonder naam. Hun onzichtbare werk, achter gesloten deuren, staat haaks op een maatschappij van zelfpromotie en gloriërende ikkigheid, waar elke onbenulligheid online wordt geëtaleerd. En soms is het schaduwwerk krachtiger dan het licht dat het schuwt.