Frederik Anseel | Een stroom van ChatGPT-sollicitaties

Als stropers boswachters worden, is enig leedvermaak mij niet vreemd. Bedrijven investeren massaal in artificiële intelligentie om rekrutering te automatiseren. AI maakt het mogelijk grote hoeveelheden sollicitaties snel te screenen. Op basis van cv’s, sollicitatiebrieven en video-interviews kan AI de kwaliteit van een kandidaat bepalen zonder dat je weet hoe dat gebeurt. Wat telt, is dat bedrijven het niet allemaal meer zelf moeten bekijken.

Maar rekruteerders lopen tegen een onverwachte hindernis aan. Ook sollicitanten hebben massaal ChatGPT, Microsoft CoPilot en Gemini ontdekt. Online solliciteren duurt nog amper enkele seconden. Je geeft een vacaturetekst in en in enkele kliks stellen ChatGPT en consorten een cv en sollicitatiebrief op, op maat van het bedrijf.

Het resultaat? Vooral bedrijven die online rekruteren, worden massaal overspoeld door op het eerste gezicht vrij aanvaardbare sollicitaties. Wie die sollicitaties doorneemt, loopt evenwel het risico te sterven van verveling. Ze zijn bijna volledig inwisselbaar. De brieven zijn breedsprakerig en vaag. In het Engels wemelt het van standaardwoorden die weggeven dat een chatbot aan het werk is geweest: ‘unleash’, ‘delve’, ‘harness’, ‘realm’... Wie rolt niet met de ogen als hij een zoveelste zin met die termen leest?

Wie er onlinefora zoals Reddit op naleest, ruikt de zoete geur van wraak. Sollicitanten schieten met scherp op bedrijven die jarenlang sollicitaties screenden op basis van een paar kernwoordjes. Kandidaten die uren hadden gewerkt om een goede sollicitatie in te sturen, werden in enkele seconden afgeserveerd door een algoritme. Persoonlijk contact of zelfs een feedbackmail hoort er niet meer bij.

Maar de kansen keren. De sollicitant krijgt opnieuw de bovenhand. En hij schrikt er niet voor terug tientallen sollicitaties per dag uit te sturen. Naar schatting gebruikt 45 tot 55 procent van de sollicitanten generatieve AI bij zijn zoektocht naar een job. Wellicht is het een kwestie van tijd voor 100 procent dat doet.

Bedrijven reageren gepikeerd op de tsunami van doorsneesollicitaties die hen te beurt vallen. Wie ChatGPT gebruikt, belandt onverbiddelijk in de prullenmand, zeggen ze. Maar slagen ze erin ChatGPT-sollicitaties te identificeren? Enkele (bedrijfs)studies tonen dat vooral hogeropgeleiden en sollicitanten van betere afkomst door de mazen van het net glippen. Zij weten het best hoe ze hun sollicitatie een menselijke touch kunnen geven, zodat die ongedetecteerd in de volgende ronde belandt.

Allen naar het strand

Wat doe je als bedrijf? Als je geconfronteerd wordt met honderden sollicitatiebrieven zit er niet veel anders op dan ook jouw AI-batterij in te schakelen. Jouw AI-tools lezen dan brieven geschreven door andere AI-tools. Het doet denken aan de befaamde quote van Slavoj Zizek: ‘My student brings me their essay, which has been written by AI, & I plug it into my grading AI, & we are free!’ We kunnen allen naar het strand.

Ironisch genoeg betekent het opbod van AI in rekrutering misschien dat AI-bots elkaar neutraliseren en de menselijke ontmoeting opnieuw centraal komt te staan. Als rekruteerders AI gebruiken om te filteren, lijkt het me niet onethisch dat sollicitanten AI gebruiken om door die screening te geraken. Al kun je dat misschien het best in een kleine voetnoot vermelden.

Het gebruik van ChatGPT zegt niets over de kwaliteit van de kandidaat - als het goed gedaan is, speelt het misschien in zijn voordeel. Het is niet meer dan een middel om een gesprek te versieren. Als ze de pure cognitieve capaciteit van kandidaten willen testen, moeten rekruteerders dan opnieuw ‘bewaakte’ assessments inzetten.

Zowel de sollicitant als het bedrijf is het meeste gebaat bij transparantie en eerlijkheid. Bedrijven die kandidaten een positieve sollicitatie-ervaring bieden - een menselijke toets, duidelijkheid en snelheid - kunnen rekenen op betere en eerlijke sollicitaties.