Bert Kruismans | Lokaal kiezen is Waals verliezen

Hoe zou het nog zijn met die raad der wijzen die in 2020 bij de MR de fijne opdracht kreeg om voorzitter Georges-Louis Bouchez een beetje in toom te houden? Een van hen, Jean-Luc Crucke, deed het alvast uitstekend op 9 juni. Hij werd met 32.308 voorkeurstemmen verkozen als federaal parlementslid... voor Les Engagés. Hoe het de andere schoonmoeders van Bouchez verging, moeten we op een stil moment nog even uitvogelen. 

Bouchez, de man die als kind in een vat vol branie is gevallen, rules the waves. Dat is het minste dat je kan zeggen. Melissa Depraetere (Vooruit) liet vorige week in De Tijd weten dat het een goed idee was als Bouchez minister-president van Wallonië werd. Dan moest hij geen Nederlands leren en had hij geen tijd om zich met de federale regering te bemoeien. Melissa dwaalt.

De flinke knaap die Georges-Louis is, kan perfect minister-president van Wallonië én van de Franse Gemeenschap spelen én in zijn vrije tijd nog een federale regering onder vuur nemen, waarin zijn eigen partij participeert. Geen centje pijn.

Als het aan hem ligt, staat zijn Waalse regering er op 16 juli. Dat is de dag dat de huidige minister-president Elio Di Rupo (PS) Namen inruilt voor het Europees Parlement. Als Bouchez en Maxime Prévot (Les Engagés) dan nog geen nieuwe coalitie hebben gesmeed, is het de Luikse Christie Morreale (PS) die ad interim de honneurs mag waarnemen. Een vrouw die de stoel van premier even warm mag houden, terwijl de mannen druk bezig zijn met de carrièreswitch, na Liesbeth Homans en Sophie Wilmès lijkt het een mooie Belgische traditie te worden.

Maar dat zal Bouchez, als het even kan, niet laten gebeuren. Zo’n presidentieel interregnum levert net iets te veel zichtbaarheid op voor Morreale. Voor je het weet, wordt ze zo populair dat ze zin krijgt in meer. Kijk maar naar Sophie Wilmès. Morreale zou wel eens in polepositie kunnen komen voor de job van burgemeester in Luik. Officieel is de dame uit Esneux daar nog geen kandidaat, maar ze heeft er wel al een pied-à-terre gevonden. Als ze voor 1 augustus verhuist, kan het nog.

Dilemma

De aankomende gemeenteraadsverkiezingen en de cumulregels bezorgen de Waalse politici in elk geval hoofdbrekens. Neem een blaadje papier en noteer. In het Waals Parlement mag voor elke fractie een kwart van de parlementsleden, die nu burgemeester, schepen of OCMW-voorzitter zijn, beide jobs combineren. Wie het hoogste aantal voorkeurstemmen op zijn lijst heeft behaald, behoort tot die gelukkigen. De anderen moeten voor 25 juni kiezen: een lokaal mandaat of het Waals Parlement. 

Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht plaatst dat een boel Waalse politici voor een stevig dilemma. Wie nu nog geen burgemeester of schepen is, maar dat na 13 oktober toch wordt, moet dan verplicht ontslag nemen uit het parlement. En je bent burgemeester voor je het weet. Sinds 2006 kan die functie geen onderdeel meer vormen van een lokale deal. De kandidaat met het hoogste aantal voorkeurstemmen op de grootste lijst van de meerderheid krijgt de sjerp automatisch. Je kan die benoeming altijd weigeren, maar dat zou zeer onbeleefd zijn ten opzichte van de kiezers. 

Anderzijds, de politicus die nu al voor het lokale niveau kiest, maar na 13 oktober burgemeester of schepen af is, kan een dag later niet meer fluitend naar het Waals Parlement terugkeren. Opgestaan is plaats vergaan.  

De volgende keer dat gemeenteraads- en gewestverkiezingen in hetzelfde jaar vallen, is 2054. Tenzij minister-president Bouchez het systeem tegen dan al heeft hervormd. Dat valt op dit moment niet geheel uit te sluiten.