Bert Kruismans | De ziel van de Belgen

Fake news is overal, behalve in deze krant, natuurlijk. Wie zegt dat? Wij. Laat dat voldoende zijn. Maar daarbuiten... Uit een recente enquête blijkt dat 49 procent van de Fransen tussen 11 en 24 jaar in astrologie gelooft. Echt. Zelf hebben we daar geen last van. Uw dienaar is gelukkig een ram. En iedereen weet: het is typisch voor rammen dat ze niet in astrologie geloven. 49 procent van diezelfde jongeren denkt dat de aarde plat is. Naar de rand brengen en eraf duwen, zou ik zeggen. Dat zal ze leren.

Dat fake news, dat ouderen onder ons ook weleens leugens noemen, wordt dezer dagen flink geholpen door artificiële intelligentie. Die mag op zich zeer intelligent wezen, probleem is dat die intelligentie vaak op een zeer onintelligente wijze wordt gehanteerd door de eindgebruiker, genaamd de mens. 

ChatGPT is geen onfeilbare bron van kennis. De chatbot zegt het zelf, het zal dus wel kloppen. De oprichters van Bodymap weten dat nu ook. Dat bedrijfje, dat scholen leert hoe kinderen moeten bewegen, pakte onlangs uit met referenties die bewijzen dat zijn methode wetenschappelijk onderbouwd is. Al snel bleek dat een groot deel van die artikels niet eens bestaat. Een van de critici, oud-hoogleraar in Gent, zag zich zelfs vermeld als auteur van een artikel dat ze - zeker weten - nooit had geschreven. 

De dames achter Bodymap moesten ootmoedig bekennen dat hun lijst met wetenschappelijke artikels ook niet uit hun archief kwam, maar dat ze die gewoon in tien seconden met ChatGPT-4 in elkaar hadden geflanst. Ze waren er naar eigen zeggen zeker van dat ze zo snel een extra wetenschappelijke onderbouw zouden verkrijgen. Wat is een mens dan verheugd dat het hier over de wiebelbeentjes van peuters gaat en niet over pakweg het ontwikkelen van medicijnen of het ontwerpen van nieuwe kernwapens.

Een Franse Bobbejaan Schoepen?

Fake news krijgen we soms ook subtieler ingelepeld. Wallonië zou op de shortlist staan voor een derde pretpark van Puy du Fou, dat al historische spektakelvoorstellingen aanbiedt in Frankrijk en Spanje. Het bedrijf zoekt een stekje in de natuur van zo’n 150 hectare en zwaait met lekkers, zoals 300 miljoen euro aan investeringen, 700 directe en 2.000 indirecte jobs. Na het echec van Legoland, dat China boven Charleroi verkoos, kan de Waalse regering weer beginnen te dromen.

Alleen is de stichter van die pretparken, Philippe de Villiers, niet echt de Franse Bobbejaan Schoepen. Die adellijke meneer was ooit staatssecretaris voor Cultuur, Europees Parlementslid en presidentskandidaat. Hij stichtte zijn eigen partij, de anti-Europese, conservatieve Mouvement pour la France, die zich zeer rechts van het politieke spectrum situeert.           

Volgens sommige historici zou de landjonker met zijn historische klank- en lichtspelen de geschiedenis platweg herleiden tot een verhaal waarbij brave Fransen eeuwenlang met een tevreden grijns hun werkmansklak afnamen voor meneer de baron en iedereen aan het ultrakatholieke plattelandszeel trok. De Spaanse versie zou dan weer zedig zwijgen over de burgeroorlog en de kapoenenstreken van Franco.  Maar het is dan ook vooral de bedoeling om in het pretpark het Spaanse nationale verhaal te vertellen, emotie op te wekken en de ziel van het Spaanse volk te bejubelen, dixit de uitbater, meneer de Villiers junior.

De vraag is wat we van die Franse ondernemers in een Waalse, Belgische versie mogen verwachten. Vlamingen en Walen die broederlijk in het bos heiho-heiho pintjes drinken, terwijl moeder de vrouw Luikse wafels staat te bakken? Een kleine gok: het uitbeelden van de slag bij Waterloo staat naar alle waarschijnlijkheid niet op het repertoire.