Sociaaldemocraten moeten nu de kans grijpen om het sociaal model Europees te verankeren

Door Bruno Tobback, partijvoorzitter, en Saïd El Khadraoui, Europees parlementslid (sp.a)

Vandaag vieren de Duitse sociaaldemocraten in Leipzig hun 150ste verjaardag. Op 23 mei 1863 werd daar de voorloper van de SPD opgericht, de Algemene Vereniging van de Duitse Arbeiders. Het was de geboorte van de sociaaldemocratie en het begin van 150 jaar strijd en verwezenlijkingen in Duitsland en Europa. Door een goede sociale zekerheid, toegankelijk onderwijs voor iedereen en een sterke gezondheidszorg uit te bouwen, slaagden we erin de groeiende welvaart eerlijker te verdelen en de grote ongelijkheid die er toen was drastisch te verminderen.

De verjaardag komt er op een cruciaal moment. Sinds de crisis neemt de ongelijkheid in Europa opnieuw toe. Bovendien stond de sociale welvaartsstaat die we de voorbije decennia opbouwden nooit eerder zo zwaar onder druk. Niet het minst vanuit rechts-conservatieve hoek in Duitsland. Het Duitsland van Angela Merkel dat de crisis op het eerste gezicht goed doorstaat met een lage werkloosheid, een strak budgettair beleid en een bescheiden economische groei, is voor sommigen het te volgen model.

Als we echter verder kijken dan de oppervlakkige cijfers, zien we dat dat Duitse wonder gepaard gaat met laagbetaalde jobs en een toenemende armoede onder de werkenden. Van een drastische afname van het aantal langdurig werklozen is echter geen sprake. Zes miljoen Duitsers werken voor minder dan 8 euro per uur, 2,5 miljoen voor minder dan 5 euro per uur, één op de vier jobs is laagbetaald.

Minimumloon

Duitsland heeft geen minimumloon. Blijkbaar is dat niets om je over te schamen, want Merkel propageerde onlangs nog de afschaffing van het minimumloon als de uitweg uit de crisis. ‘Het minimumloon is de oorzaak van de massale werkloosheid in zovele Europese landen’, liet ze optekenen in de Duitse tabloid Bild. De wereld op zijn kop en bovendien onjuist, want van de vijf Europese landen waar de werkloosheid het minst toenam, hebben er vier een minimumloon. Een van die landen is België.

De afschaffing van het minimumloon is een typevoorbeeld van de Europese afbraakpolitiek die door rechts gepropageerd wordt. Besparen op de gezondheidszorg, in het onderwijs, in onderzoek en ontwikkeling zijn andere voorbeelden van die afbraakpolitiek. Dat het Europese project steeds minder mensen begeestert, is niet verwonderlijk.

Laat het duidelijk zijn: we bevinden ons op een kantelmoment, een moment waarop wissels op de toekomst worden getrokken, vergelijkbaar met de Grote Depressie en de oliecrisis. Zowel internationaal als in Europa zijn we op zoek naar een nieuw sociaal-economisch model. Ons antwoord is duidelijk: een sociale welvaartsstaat met een progressieve fiscaliteit en een actief arbeidsmarktbeleid. Investeren in mensen en in de economie in plaats van erop te besparen is de enige duurzame optie.

De verjaardag van de SPD en de Duitse verkiezingen in september komen dan ook geen moment te vroeg. In het verleden hebben de sociaaldemocraten kansen laten liggen om dit sociaal model Europees te verankeren. De derde weg van Schröder en Blair is zelfs medeverantwoordelijk voor veel van de sociaal-economische problemen van vandaag.

Beginselverklaring

Dat besef is er, ook bij Schröder. Voor het eerst sinds lang trekken de Europese sociaaldemocraten opnieuw aan hetzelfde zeel. Aan de vooravond van de festiviteiten in Leipzig keurden wij samen met alle Europese sociaaldemocratische leiders een nieuwe beginselverklaring goed waarin een nieuw Europees Sociaal Pact wordt uiteengezet. Europese sociale minimumstandaarden, inclusief de verplichting een minimumloon in te stellen, een gecoördineerde strijd tegen fraude en ontduiking van belastingen, een financiële transactietaks op speculatie, een jobgarantie voor jongeren, investeringen in het onderwijs en werk als de sleutel voor de toekomst.

Op korte termijn is de Europese strijd tegen fiscale fraude en belastingontduiking de absolute prioriteit. Belastingontwijking en belastingfraude kosten de Europese Unie meer dan de uitgaven in de gezondheidszorg van alle Europese landen samen. Voor elke Europeaan gaat het jaarlijks om 2.000 euro die hij of zij moet bijdragen omdat anderen vluchtwegen vinden. De meer dan 1.000 miljard euro die de schatkisten van de lidstaten zo mislopen, zou extra ruimte kunnen bieden om te investeren in jobs.

Samen met onze Europese bondgenoten hebben we de schande van de belastingfraude eindelijk op de agenda van de Europese top van vandaag kunnen plaatsen. Actie is broodnodig. Zoals ook de SPD in haar beginselverklaring stelt: er moet een Sociale Europese Unie komen op gelijke voet met de Economische en Monetaire Unie. Europa zal immers sociaal zijn of niet zijn.