George Soros kastijdt Duitsland, maar hij dwaalt

Door Melvyn Krauss, emeritus hoogleraar New York University en senior fellow Hoover Institution (Stanford)

George Soros sprak onlangs in Kiel, en de Duitsers zullen het geweten hebben. De speculant-miljardair verwijt Duitsland dat het niet lang niet zo genereus en vooruitziend is met betrekking tot de Europese probleemlanden als de Amerikanen dat waren met Europa na de Tweede Wereldoorlog. Soros wil een nieuw Marshallplan voor Zuid-Europa, en Duitsland moet dat betalen.

Maar het Marshallplan na WOII was heus geen summum van onzelfzuchtigheid, zoals Soros graag beweert. Integendeel, het was ingegeven door de diepe angst van de Amerikanen voor een communistische subversie van Europa. Help de Europeanen economisch weer op de been, dacht Washington, en ze zullen meer geneigd zijn nee te zeggen tegen Uncle Joe (zoals Stalin toen werd genoemd in de Amerikaanse pers).

Duitsland-bashers als Soros lijken niet te snappen dat het Marshallplan er een was met voorwaarden, net zoals de Duitse hulp nu. Landen die steun kregen moesten zich het kapitalisme en de markt genegen tonen voor de Europese heropbouw en ontwikkeling net zoals Berlijn vandaag aandringt op budgettaire en structurele hervormingen in ruil voor Duitse hulp aan de probleemlanden. Duitsland gedraagt zich wat hulp betreft vandaag dus heel erg zoals de Amerikanen na de oorlog.

Fata morgana

Hoe misleidend, oneerlijk en onjuist is het dan niet om een fata morgana te voorschijn toveren over hoe gul de Amerikanen toen wel waren voor Europa, alleen om de Duitsers nu een schuldgevoel te geven zodat ze nog meer geld naar het zuiden van Europa sturen. Dat zal niet werken. De huidige aanpak van Berlijn - meer Duits geld voor meer Duitse regels - is de enige juiste.

Washington verdient wel krediet voor een genereus en vooruitziend beleid in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, maar dan op een ander vlak. Ze pakten de Europese economische wederopbouw en groei regionaal aan, als tegengewicht voor het Europese nationalisme dat zo destructief is gebleken in de 20ste eeuw.

Douane-unie

De Amerikanen eisten bijvoorbeeld in het ‘most favored nation’-principe (geografische non-discriminatie), een van de hoekstenen van de GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) die de handelsrelaties na de oorlog moest regelen, een uitzondering voor douane-unies. Daarbinnen is vrije handel maar ze hanteren wel een gemeenschappelijk tarief tegen outsiders. Dit betekende dat de eigen Amerikaanse export zou worden gediscrimineerd in de Europese markt. Een douane-unie is immers het tegendeel van ‘most-favored nation’, maar Washington wilde dat Europa behandelen als regio het nationalisme zou verstikken, en dan vooral het Duitse nationalisme.

En wat een succes is dit vooruitziend en gul beleid niet geweest. De stevige Duitse financiële steun voor de euro en de hervormingen in de probleemlanden in de huidige crisis is het onomstotelijk bewijs dat de Amerikanen het bijna 70 jaar geleden bij het rechte eind hadden. Waarom anders zouden de Duitsers financieel helpen en financiële garanties geven voor de Europese periferie, als ze geen solide en gedecideerde ‘Europeanen’ zouden zijn?

Het laatste wat de Duitsers kunnen gebruiken is lessen krijgen over hoe ze goede Europeanen kunnen zijn. En al zeker niet van een miljardair-valutaspeculant die bekendheid kreeg door de Bank of England onderuit te halen.