Weg met een menselijker bedrijfsleven? Liever niet

Purpose, werkgeluk en generatiedenken. Die zaken zagen drie professoren deze zomer liever in de prullenmand belanden in deze krant. Staan die fundamentele pijlers van twee decennia modern hr-beleid werkelijk op losse schroeven en moeten we terug naar het adagium van ‘doe gewoon je job’ zoals de opiniemakers lijken te propageren? Ik betwijfel het.

Frederik Anseel schrijft dat ‘purpose’ in bedrijven zijn doel voorbijschiet en vaak ronduit hypocriet is. Volgens hem formuleren organisaties hun purpose niet zelden om minder koosjere activiteiten te legitimeren en hun winstbejag te maskeren onder het mom van wereldverbetering.

Dat is een amusant, maar incorrect clichébeeld. Een hoger maatschappelijk doel formuleren helpt in de eerste plaats om personeel en investeerders aan te trekken en richting te geven aan de marketingafdeling. Purpose is voor bedrijfsleiders ook een soort kompas bij het doorhakken van moeilijke knopen.

Peggy De Prins wil de verwachtingen van jongeren op de arbeidsmarkt temperen, omdat die ‘ongeduldig worden als het geluksgevoel uitblijft’ en omdat werk voor hen ‘spannend en opwindend moet zijn’. Dat is blijkbaar contraproductief, en we moeten die verwende Gen Z’ers vooral een realistisch idee geven van hun job.

Collega-professor Bart Cambré zegt dat er helemaal niet zoveel onderlinge leeftijdsgerelateerde verschillen zijn als hr-managers graag doen uitschijnen. Als we die redenering doortrekken, schaffen we het hele hr-beleid op maat maar beter af en gaan we terug naar een 19de-eeuws dagloondenken, waarbij je als werknemer vooral niet te veel aangename dingen moet denken tijdens de werkdag. Doe in je vrije tijd maar iets leuks.

Gepamper

Onder de noemer van een nieuwsoortig rationalisme zijn we enkele belangrijke concepten over werk en werkgeluk in diskrediet aan het brengen. Dat is een ontmenselijking van het bedrijfsleven, waarbij het wel eens gedaan mag zijn met al dat gepamper van de veeleisende werknemer. Weet die dan niet dat de volgende economische crisis om de hoek loert? Klimaatverandering, de oorlog in Oekraïne, logistieke problemen met aanvoerketens, vul maar aan.

Het is niet omdat ondernemers de bedrijfseconomische toekomst wat minder rooskleurig inschatten dat ze hun antipampernarratief zomaar moeten afdwingen. Met een economische motor die op volle toeren draait, blijft de macht voorlopig nog altijd aan de werknemers, en dat zal nog wel een tijdje zo blijven.

Ideeën als purpose en werkgeluk hebben ook voor bedrijven en bedrijfsleiders hun waarde bewezen. Ondernemingen spelen niet alleen in de economie, maar ook in de vormgeving van onze samenleving een cruciale rol. Bedrijven dragen meer dan vroeger de verantwoordelijkheid om een positief effect na te laten op hun stakeholders en de gemeenschap. Dat is een gunstige ontwikkeling op de weg naar een menselijker, geïntegreerd bedrijfsleven.

Onze manier van denken mag dan fundamenteel herijkt zijn naar ongezien individualistische niveaus, toch is er wel degelijk such a thing as society. In een samenleving waarin we met ons individualisme al snel dreigen af te glijden naar eenzaamheid, is het net goed dat ook bedrijven hun verantwoordelijkheid opnemen en ruimte bieden voor zingeving en werkgeluk.