Vergeet bij hervorming pensioenen de vrouwen niet

Volgens de jongste gegevens van Eurostat ontvingen vrouwen in 2019 in de EU gemiddeld 29 procent minder pensioen dan mannen. In België is dat zelfs 31,9 procent. Die kloof is twee keer groter dan de loonkloof. Daar komt nog bij dat vrouwelijke 65-plussers een 19 procent groter risico op armoede en sociale uitsluiting lopen. Dat risico is het meest uitgesproken bij vrouwen ouder dan 75.

Wie denkt dat die kloof vanzelf zal verdwijnen, droomt. Ze bestaat sinds jaar en dag. Het beginsel van gelijke beloning voor gelijke of gelijkwaardige arbeid dat sinds 1957 in de Europese verdragen is verankerd en in het EU-recht is vertaald, heeft de genderpensioenkloof niet kunnen verhinderen. Laten we hopen dat België anno 2022, 65 jaar na datum, met de beoogde pensioenhervorming het heft in handen neemt om die kloof weg te werken. We hebben nood aan een nieuwe impuls met het genderperspectief als uitgangspunt.

De genderongelijkheid in de pensioenen heeft meerdere oorzaken. De kloof is vooral het resultaat van historische verschillen in arbeid tussen mannen en vrouwen. Lagere lonen, een hogere concentratie in deeltijds werk en verschillen die verband houden met de zorgtaken van vrouwen dragen aanzienlijk bij tot de pensioenkloof. Ook de loonkloof in het aanvullend pensioen mag niet onderschat worden. Volgens het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen bedraagt die 32,3 procent. Dat is een stuk hoger dan de loonkloof van 16 procent bij de normale wedde.

De vrouwen zijn meermaals benadeeld. Als we ze niet meer in de kou willen laten staan, is er nood aan een veelzijdige aanpak van alle onderliggende oorzaken. De genderpensioenkloof reikt verder dan de structuren van het pensioenstelsel.

Gendergelijkheid moet het doel zijn. Volgens het Europees Instituut voor Gendergelijkheid leidt een meer gendergelijke samenleving tot een hogere economische groei en een hogere graad van werkzaamheid. Dat biedt een antwoord op de uitdagingen van de vergrijzing, zoals de betaalbaarheid van de pensioenen. Tegen 2050 zou meer gendergelijkheid leiden tot een stijging van het bruto binnenlands product van de EU met 6,1 procent tot 9,6 procent, wat neerkomt op 1.950 tot 3.150 miljard euro.

Om de doelstelling van gendergelijkheid te behalen is de integratie van een genderperspectief in alle beleidsmaatregelen essentieel. Dat oogt simpel, maar tot op heden is België daar nog niet in geslaagd. De pensioenhervorming is de kans bij uitstek om de kloof weg te werken. Laten we gaan voor een brede en strategische aanpak op lange termijn. Die nieuwe manier van denken moet rekening houden met meerdere elementen.

Implementeer en bevorder het gelijkheidsbeginsel uit 1957. Dat is een noodzakelijke voorwaarde om de salaris- en pensioenkloof tussen mannen en vrouwen weg te werken en om het risico op armoede te elimineren. Heb speciale aandacht voor kwetsbare vrouwen, zoals alleenstaande moeders en 65-plussers.

Ondersteun vrouwen in het verbeteren van hun financiële geletterdheid met betrekking tot onder meer spaarbeslissingen, loontransparantie en aanvullend pensioen. Moedig vrouwen via onderwijs en bewustmaking aan om te kiezen voor studies en loopbanen in sectoren die innovatie en groei creëren en die wegens hardnekkige stereotypes door mannen worden gedomineerd.

Maak werk van een betere verdeling van zorgtaken en onbetaald werk tussen mannen en vrouwen, zodat een gelijkwaardige economische onafhankelijkheid wordt bevorderd. Hanteer het beginsel van gelijke behandeling voor bedrijfsregelingen voor ouderdomspensioenen. Combineer een pensioenbeleid met een beleid voor arbeidsparticipatie en actief ouder worden.

De inzet van de pensioenhervorming is duidelijk. België, wees ambitieus. Werk de genderpensioenkloof weg. Garandeer gendergelijkheid. Voor onze vrouwen. Voor onze oudere bevolking. Voor al wie werkt. Voor onze jeugd. Voor ons allen.