opinie

Stop geen geld in de industrie van het verleden

Oprichter en CEO van het klimaatadviesbureau Futureproofed

Plannen om de CO2-uitstoot op te slaan, houden de fossiele industrie in stand en remmen echte verduurzaming af. Een volledige omslag in onze economie zou beter zijn.

Ons koolstofbudget is de maximale hoeveelheid CO2 die nog aan de atmosfeer mag worden toegevoegd voor we de drempel van 1,5 graden Celsius opwarming overschrijden. Dat koolstofbudget is alsof we een badkuip (de atmosfeer) met water (CO2) vullen. Om onder 1,5°C te blijven moeten twee dingen gebeuren. Tegen 2050 moet het kraantje van fossiele CO2-uitstoot volledig dicht. Ook moeten we op tijd dat kraantje beginnen dicht te draaien om te vermijden dat tussen nu en 2050 het bad overloopt.

Voor België is het koolstofbudget (ruim gerekend) 990 megaton (Mt) CO2 (vanaf 2018). We stoten nu 100 megaton per jaar uit. Voor het vijfde jaar op rij daalt die uitstoot niet. In dit tempo zijn we dus in minder dan tien jaar door ons koolstofbudget heen. Om dat te vermijden moeten we onze uitstoot met 8 procent per jaar verminderen. Hoe langer we wachten, hoe hoger die jaarlijkse reductie zal bedragen en hoe moeilijker en duurder dat zal zijn. 

Advertentie
De essentie
  • De auteur: Serge de Gheldere, de oprichter en CEO van het klimaatadviesbureau Futureproofed.
  • De kwestie: Om de CO2-uitstoot af te remmen, wordt geld uitgegeven dat de fossiele industrie in stand houdt.
  • Het voorstel: Kies voor nieuwe technieken die de economie echt verduurzamen.

Ter vergelijking: vorig jaar zijn de wereldwijde fossiele CO2-emissies met 5,8 procent gedaald door de coronamaatregelen. Een record. Het herstel van de emissies na eerdere crisissen doet echter vermoeden dat ze weer zullen opleven. 

Kritisch kantelpunt

Om echt het verschil te maken, hebben we een volledige omslag van onze economie nodig. We kunnen zo'n industriële revolutie omarmen, of we kunnen ons ertegen verzetten.

In de huidige visie op het industriële landschap in België is in zowat alle scenario’s een belangrijke rol weggelegd voor het afvangen en opslaan van CO2 (carbon capture and storage, CCS). Het CO2 wordt geïnjecteerd in lege gasvelden, 2 tot 3 kilometer onder de zeebodem in de Noordzee. Hoewel in de toekomst misschien ruimte is voor specifieke CCS-toepassingen, lijkt dat nu vooral een (dure) manier om de fossiele industrie in stand te houden, en de echte omslag uit te stellen. Die benadering staat echte verduurzaming in de weg. Het is alsof we met paard en kar blijven rijden en investeren in betere manieren om paardenmest in de straten op te ruimen. 

Het is alsof we blijven met paard en kar rijden en investeren in betere manieren om paardenmest in de straten op te ruimen.

Advertentie

Recent heeft Nederland 2 miljard euro subsidie toegekend aan onder andere Shell en Exxon om CCS-infrastructuur uit te bouwen. Dat geld wordt beter gebruikt om de industrie volledig af te helpen van fossiele hulpbronnen. Een voorbeeld van de richting die we uit moeten: in augustus 2020 opende de Zweedse staalproducent SSAB met Vattenfall een baanbrekende proeffabriek voor primair staal op waterstofbasis.

Tegelijk bereikt hernieuwbare energie een kritisch kantelpunt waarbij ze wereldwijd de goedkoopste energievorm wordt. In februari is in Saoedi-Arabië een installatie van zonnepanelen van 600 MW gegund tegen 0,01 dollar/ kWh. Het is niet helemaal appelen met appelen vergelijken, maar het is ongeveer 30 keer goedkoper dan de elektriciteit die u en ik thuis aankopen. Daardoor zal koolstofvrij primair staal zonder cokeskolen stilaan kunnen concurreren met bestaande staalfabrieken.

Een ander voorbeeld: cement is de sleutel om de CO2-uitstoot van beton te verlagen. Er worden betonformules ontwikkeld die in plaats van cement gemalen hoogovenslak of zwavel gebruiken als bindmiddel. Bij dat laatste is de procestemperatuur slechts 140°C in plaats van de typische 1.400°C voor het produceren van cement. In een koolstofarme wereld zullen we zuinig moeten zijn met verhitten tot zulke hoge temperaturen.

Vier voordelen

Door het heruitvinden en elektrificeren van industriële processen, chemie te baseren op hernieuwbare grondstoffen en materiaalstromen echt circulair te benaderen kunnen we ook in andere industriële sectoren naar dit soort doorbraken toewerken in plaats van de business as usual in stand te houden.

Vele bedrijven, groot en klein, kunnen al beginnen met op een slimme manier hun koolstofimpact en de daarbij horende risico’s en kansen in kaart te brengen.

Er zijn vier mogelijke voordelen voor bedrijven die deze revolutie omarmen en het uitstelgedrag laten varen: ze kunnen de totale actuele kosten verminderen, anticiperen op risico's zoals desinvesteringen, stijgende koolstofprijzen en veranderende wetgeving, en nieuwe koolstofarme producten en diensten aanbieden die klanten helpen energie, geld en koolstof te besparen. Tot slot kunnen die bedrijven hun merkleiderschap versterken dankzij transparantie, waarden, integriteit en betrokkenheid.

Veel bedrijven, groot en klein, kunnen daar al aan beginnen: breng op een slimme manier de koolstofimpact en de daarbij horende risico’s en kansen in kaart en stippel een roadmap uit. Niet vanuit verplichting of compliance, maar om de kansen te grijpen die deze omslag biedt. 

Laten we in België deze boot niet missen. Door onze economie circulair en fossielvrij te maken, kunnen we belangrijke economische activiteiten hier verankeren, buitenlandse investeringen aantrekken en innovaties exporteren. 

Advertentie

In het nieuws

Alle artikels meer
Onder meer de Duitse auto-industrie heeft het zwaar te verduren.
Duitse economie krimpt tweede jaar op rij
Het bruto binnenlandse product van Duitsland is in 2024 met 0,2 procent gedaald, nadat de grootste economie van Europa een jaar eerder al 0,3 procent kleiner was geworden. Vooral de Duitse industrie krijgt klappen.
Gesponsorde inhoud