Slimme nummerplaat leidt tot minder verkeersdoden

Door Kasper Van Lombeek & Pietjan Vandooren, oprichters van het data-analysebedrijf Rockestate

Het aantal verkeersdoden per jaar is dan wel historisch laag, zoals het verkeersinstituut Vias gisteren communiceerde, volgens Europese cijfers doen we het met 55 doden per miljoen inwoners per jaar in 2017 nog steeds een stuk minder goed dan onze buurlanden Nederland (31) en Duitsland (38). Zelfs de statistieken van de beste van de klas, Noorwegen (21), mogen niemand onverschillig laten. Het herleidt elk van ons tot een potentieel slachtoffer. Aanvaarden we dat als een ‘fact of life’ of doen we er iets aan?

Het thema verkeersveiligheid wint gelukkig aan belang in de publieke opinie. Er komen enkele interessante projecten aan. Brussel heeft verregaande plannen voor een uitgebreide zone 30 en de komende jaren wordt op federaal niveau geïnvesteerd in een netwerk van 3.000 slimme camera’s voor nummerplaatregistratie.

Dat zijn prima initiatieven die proberen onverantwoord rijgedrag bij te sturen waar nodig. Op termijn draagt dat hopelijk bij tot een veiliger verkeer. Maar ernstig asociaal rijgedrag en zware inbreuken die tot fatale verkeersongevallen leiden, verdwijnen niet snel genoeg. Daarvoor blijft de pakkans te klein. Met de technologie is op korte termijn zoveel meer mogelijk waarmee we gevaarlijk rijgedrag sneller kunnen identificeren en aanpakken.

Het concept is goedkoop en eenvoudig: bij het inschrijven krijgt elk voertuig een slimme nummerplaat. Die registreert continu de locatie van het voertuig. Met die gegevens kunnen allerlei parameters berekend worden die wijzen op onaangepast rijgedrag, zoals de gemiddelde en de maximale snelheid, acceleraties, snelheid in bochten, roekeloze manoeuvres. Zo wordt het veel makkelijker om gevaarlijke chauffeurs te identificeren, te beboeten en indien nodig uit het verkeer te halen.

Een uitgesproken voorbeeld is het vluchtmisdrijf. Met slimme nummerplaten wordt het eenvoudiger een betrokken voertuig op te sporen en de bestuurder te straffen omdat hij niet stopte en eerste hulp bood. De pakkans verhogen zal uiteindelijk iedereen aansporen om veiliger te rijden.

Ons voorstel doet terecht vragen rijzen over het recht op privacy. De vrees is dat de overheid een big brother wordt die op elk moment weet waar ons voertuig zich bevindt. Het is zeker een aandachtspunt, maar vergeet niet dat de overheid al vrij goed weet waar en wanneer we ons verplaatsen. Op de meeste Belgische snelwegen ontsnap je niet meer aan nummerplaatherkenning voor trajectcontroles. De overheid gebruikt die informatie al voor het beboeten van snelheidsovertreders en om geseinde wagens op te sporen.

Roekeloos

De instellingen die verantwoordelijk zijn voor de ordehandhaving moeten de locatie van uw slimme nummerplaat trouwens niet eens kennen. De politie ziet enkel een versleuteling van de nummerplaat, bijvoorbeeld 5+Tr3p#20. Het is niet zomaar mogelijk de nummerplaat te linken aan een auto of persoon.

In een eerste fase ziet de politie enkel het roekeloze rijgedrag van de versleutelde nummerplaat 5+Tr3p#20. Enkel na toestemming van het gerecht kan achterhaald worden wie de bestuurder-eigenaar van het voertuig was. Dat is vergelijkbaar met een huiszoeking waarbij de politie uw huis pas mag betreden na een rechterlijk bevel. Zo komt de focus op het opsporen van de ‘rotte appels’ terwijl de privacy van de bredere bevolking gevrijwaard wordt.

Onze privacy op het vlak van locatiegegevens is de voorbije jaren trouwens een uitgehold begrip geworden. Hebben we niet allemaal een mobiele telefoon waarmee we met tal van apps, dikwijls onbewust, onze locatie delen? Google weet hoogstwaarschijnlijk waar je woont, werkt en op vakantie gaat. Wie heeft er geen bankrekening en bijbehorende bankkaart? Uw bank weet hoeveel u verdient, wat u koopt en waar u dat koopt. We ruilen onze privacy steeds meer in voor het extra comfort dat die nieuwe diensten ons bieden. Waarom zouden we niet bereid zijn een klein deel van onze privacy in te leveren als het onze veiligheid en die van onze kinderen verhoogt?

Dynamische belasting

De potentiële voordelen van slimme nummerplaten reiken verder dan enkel repressie in het belang van de verkeersveiligheid. De toegang tot lage-emissiezones kan vlot worden gecontroleerd. Verzekeraars kunnen veilig rijdende chauffeurs belonen met een lagere premie. De verkeersbelasting kan dynamisch berekend worden naarmate meer tijdens de spits wordt gereden. Steden kunnen de (versleutelde) data bekijken om hun verkeersplannen en parkeerbeleid te evalueren en te organiseren.

Ondanks positieve maatregelen om de verkeersveiligheid te verhogen, moet België veel ambitieuzer zijn. Extreem asociaal rijgedrag blijft moeilijk te stoppen en leidt tot te veel verkeersdoden. Slimme nummerplaten brengen zware overtreders veel sneller in kaart, met de mogelijkheid preventief in te grijpen. Het zal ons ook aansporen tot een voorzichtige rijstijl. In plaats van te wachten op de overheid voor zo’n systeem kunnen we als bezorgde burgers misschien zelf het initiatief nemen door ons rijgedrag transparant in kaart te brengen met slimme nummerplaten?