Schrappen van bussen raakt wie het minst mobiel is het hardst

Nu De Lijn in januari meer dan 3.000 bushaltes schrapt, wordt de impact van het concept basisbereikbaarheid, dat acht jaar geleden werd voorgesteld, pas echt duidelijk. Raakt iedereen nog op zijn bestemming? Het antwoord moet De Lijn ons voorlopig schuldig blijven. 

Het centrale principe van basisbereikbaarheid is logisch: een sterk kernnet, dat met hoge frequentie en grote capaciteit de centra verbindt. Met kwalitatieve mobiliteitshubs, waardoor je makkelijk van het ene vervoersmiddel op het andere overstapt, kan een snelle, betrouwbare en comfortabele busverbinding ook doorgewinterde filerijders weleens over de streep trekken.

Het kernnet wordt ‘gevoed’ door het aanvullend net, dat reizigers uit minder dichtbevolkte centra aanvoert. Tot slot volgt vervoer op maat, waarbij reizigers op individuele vraag vervoer kunnen regelen tussen een meer afgelegen halte en het kernnet.

Bij dat aanvullend net en vervoer op maat knelt het schoentje, want hier wordt de dienstverlening afgebouwd. 17 procent van alle bushaltes wordt geschrapt. Van de resterende haltes wordt een kwart alleen nog op expliciete vraag via vervoer op maat bediend.

Voor volwassenen en jongeren in goede gezondheid kan een voortraject naar de bushalte te voet, met de fiets of deelstep een optie zijn. Maar die opties zijn niet iedereen gegeven. Een ouder met een buggy of een kind heeft helemaal niets aan een deelstep of deelfiets. Wie slecht ter been of slechtziend is, kan ook niet even een stukje naar de volgende bushalte fietsen of lopen.

Vervoersarmoede

Het laatste wat we willen is vervoersarmoede in de hand werken, maar precies dat dreigt te gebeuren. Neem Herman uit Ramskapelle. Naar de markt, de winkel, maar ook het ziekenhuis neemt hij steevast de bus. Zijn buslijn verdwijnt in januari volledig, zonder alternatief. Wie zoals Herman minder mobiel is, staat daardoor in de kou.

Minder bushaltes passen niet in het plaatje van een inclusieve samenleving. En het was al niet goed gesteld met de toegankelijkheid van ons openbaar vervoer. Slechts 10 procent van de bushaltes in Vlaanderen is autonoom toegankelijk voor rolstoelgebruikers en 25 procent mits assistentie. Voor reizigers met een visuele handicap komen we met moeite aan 5 procent aangepaste haltes.

Het Masterplan Toegankelijkheid van de Vlaamse overheid stelt een doelstelling van 50  procent toegankelijke haltes tegen 2030 voorop. Gaan we in alle ernst die doelstelling behalen door slecht toegankelijke haltes te schrappen, in plaats van aan te passen? Je zou er bijna cynisch van worden.