Open brief van scenaristen, regisseurs en producenten | Beste Vlaamse regering, de kijker verdient beter

Beste Vlaamse regering,

Op weinig plekken in de wereld doen ze het ons na om in een kleine afzetmarkt als Vlaanderen zo’n divers, kwaliteitsvol en internationaal erkend aanbod aan lokale content aan te bieden aan de kijker. Daar zijn wij - scenaristen, regisseurs, acteurs en producenten van Vlaamse film en televisie - trots op. En dat willen we vooral kunnen voortzetten.

Een van de hoofdredenen waarom we in Vlaanderen zo'n rijke audiovisuele economie en uitstraling hebben, is een positieve dynamiek door de creatieve concurrentie tussen een groot aantal productiehuizen. Maar die dynamiek dreigt te worden verstoord.

Wie dat wil begrijpen moet het verschil tussen twee soorten productiehuizen kennen. Onafhankelijke productiehuizen zijn kmo’s die als marktspelers met eigen middelen stevige financiële risico’s nemen in het ontwikkelen en het bedenken van tv-programma’s, films en reeksen. Of u nu fan bent van ‘Shaloom allemaal!’, ‘Undercover’, ‘Chantal’, ‘Close’, ‘De acht bergen’, ‘Rundskop’, ‘Dertigers’, ‘Onze natuur’ of ‘De buurtpolitie’, het gaat om straffe content die onafhankelijke productiehuizen lokaal hebben gemaakt.

Afhankelijke productiehuizen zijn de interne productiehuizen van omroepen, streamers of productiehuizen waarin die een substantiële participatie hebben genomen. Ook afhankelijke productiehuizen maken sterke content. Voorbeelden zijn Woestijnvis en Roses are Blue, die allebei deel uitmaken van Telenet, dat zelf eigendom is van het Amerikaanse Liberty Global. 

Deel uitmaken van een grotere groep maakt je niet alleen financieel sterker, tot een omroep behoren geeft je ook een concurrentieel voordeel. Vooral omdat Vlaanderen maar drie omroepen telt. Daarom heeft de - Vlaamse en federale - overheid de toegang tot bepaalde subsidiemechanismen voorbehouden aan producties van onafhankelijke productiehuizen, om te vermijden dat economische belangen de artistieke vrijheid hypothekeren.

Een ontwerpdecreet van de Vlaamse regering kan de dynamiek in de audiovisuele sector erg verstoren. Het zou ook afhankelijke productiehuizen toegang geven tot middelen die tot nu voorbehouden zijn voor producties van onafhankelijke producenten. De ontwerptekst laat bovendien toe dat investeringen die mediabedrijven in de lokale audiovisuele sector moeten doen deels in de eigen mediagroep gebeuren. Zo'n vestzak-broekzakoperatie leidt uiteraard niet tot een bijkomende investering in de sector.

Het zal onafhankelijke productiehuizen in een overlevingsreflex onvermijdelijk naar een overname door een grote mediagroep duwen, wat de diversiteit van het audiovisuele aanbod niet ten goede komt.

Verschraling

De overgrote meerderheid van de Sectorraad Media, die bestaat uit 14 vertegenwoordigers uit de audiovisuele sector en vijf onafhankelijke deskundigen, heeft uitdrukkelijk te kennen gegeven zeer bezorgd te zijn over de impact van de voorgestelde maatregelen. Om een verdere verstoring van de markt en een verschraling van het aanbod voor de kijker te vermijden heeft de Sectorraad er uitdrukkelijk voor gepleit enkele punten van de ontwerptekst te herzien.

Tot onze verbazing houden de teksten die vrijdag op de tafel van de Vlaamse regering liggen geenszins rekening met de fundamentele bezorgdheden die de sector zowat unisono heeft geuit. Onbegrijpelijk.

Op de laatste dag voor het politieke zomerreces dreigt dus een regeling te worden goedgekeurd die de vrijemarktwerking nog meer zal verstoren in een al zeer verticaal geïntegreerde markt. Blijkbaar is alleen geluisterd naar één dominante speler op de Vlaamse markt, die onder die stimuleringsregeling valt. De Vlaamse minister van Media blijkt, net als de burgemeester van Mechelen, bijzonder gevoelig voor de belangen van Telenet.

Onze internationaal gereputeerde audiovisuele industrie en de Vlaamse kijker verdienen beter. De stimuleringsregeling dient om lokale audiovisuele productie duurzaam aan te zwengelen als tegengewicht voor dominante buitenlandse content, niet om de lokale audiovisuele sector verder te verstoren.

Wij roepen de minister van Media en de Vlaamse regering dringend op de tekst nog eens goed onder de loep te nemen. Het is nog niet te laat. Pleeg geen roofbouw op de toekomst van de Vlaamse audiovisuele sector.