Leer mensen verstandig omgaan met krediet

Onderzoek van Wikifin.be geeft aan dat de meeste Belgen elke mand tot 40 procent van hun gezinsinkomen gebruiken om leningen af te betalen. Bijna een op de tien Belgen werd de jongste jaren geconfronteerd met problemen bij de terugbetaling van een lening. Door op krediet te kopen kunnen consumptie of investeringen naar voren worden gehaald in de tijd. Dat heeft als voordeel dat we nu al de vruchten plukken van nog te verwerven inkomsten. Cijfers van Wikifin.be geven aan dat twee op drie Belgen ooit een lening hebben afgesloten. Voor de hogere gezinsinkomens loopt dat op tot acht op de tien. Bijna een op de twee Belgen heeft ooit een hypothecair krediet afgesloten, terwijl twee op de vijf Belgen een autolening aangaan. Andere, duurdere consumptieleningen volgen op grote afstand en enkel een kleine minderheid van de Belgen geeft aan er één te hebben.

Lenen heeft heel wat voordelen, maar bij te hoge aflossingen kan het in verhouding tot de inkomsten problematisch worden. Er is ook een verschil tussen de types van leningen. Uit cijfers van de Nationale Bank blijkt dat het percentage van wanbetalers voor consumentenkredieten bijna zes keer hoger ligt dan voor de goedkopere hypothecaire leningen.

Bepaalde groepen in de samenleving zijn kwetsbaarder voor kredietschulden dan anderen. Onderzoek leert dat het vooral om de financieel laaggeletterden gaat. Mensen met een lage financiële geletterdheid hebben niet alleen een hoger schuldniveau, maar maken ook vaker gebruik van krediet met een hogere kostprijs. Ze hebben ook minder vertrouwen om de kredietvoorwaarden te checken.

Het komt erop aan die mensen uit het financiële analfabetisme te halen. Een degelijke basiskennis is een begin, maar ook verantwoordelijk gedrag en gezonde attitudes zijn belangrijk. Liefst 63 procent van de Belgen beheerst minstens een van die componenten niet. Die groep mist de kennis om eenvoudige intrestberekeningen te maken, begrijpt niet wat de tijdswaarde van geld is of de voordelen van diversificatie bij beleggingen. Net die mensen lopen het risico om in de schuldenval te trappen.

De overheid is zich bewust van het probleem en heeft financiële geletterdheid opgenomen in het leerplan als een basiscompetentie die jongeren aan het einde van de eerste graad moeten bereiken. Rond deze tijd broeden diverse stakeholders op de eindtermen. Laten we hopen dat bovenstaande cijfers de ernst helpen te duidelijk maken zodat de eindtermen geen leeg (politiek) compromis worden, maar een echte hefboom om de meest kwetsbaren de kennis, de vaardigheden en de attitudes te geven om hun leven in handen te nemen.

Kristof De Witte is hoofddocent aan de faculteit economie en bedrijfswetenschappen van de KU Leuven en is houder van de Wikifin-leerstoel naar financiële geletterdheid. Kenneth De Beckker is doctoraatsonder zoeker aan de faculteit economie en bedrijfswetenschappen van de KU Leuven.

 Deze opinie kadert in de Week van het Geld is een initiatief van Wikifin.be, in samenwerking met De Tijd en Radio 2.

www.tijd.be/wvhg