Innovatie met kleine i kan groot verschil maken

De Belgische octrooiaanvragen bereikten vorig jaar een record. En ons land investeert recordbedragen in onderzoek en ontwikkeling (O&O): 3,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De recente cijfers leren dat we Europees hoge toppen scheren. En toch slagen we er onvoldoende in die inspanningen te vertalen naar tastbare omzetgroei en welvaart, merkte de econoom Bart Van Craeynest eerder terecht op.

Innovatie lijkt soms een zaak van grote budgetten en technische octrooiaanvragen. Het echte verschil wordt nochtans vaak gemaakt door innovatie met een kleine i: de dagelijkse, marktgerichte innovaties die effectief omzet genereren. Juist nu, in economisch onzekere tijden waarin elke euro zorgvuldig wordt bekeken, is het verleidelijk om terug te grijpen naar het vertrouwde patroon: de corebusiness. Maar precies dat is gevaarlijk.

Onderzoek toont aan dat ondernemingen die in turbulente tijden blijven innoveren niet alleen beter door de turbulentie komen, maar nadien jarenlang een voorsprong behouden.

Kijk maar naar Loop Earplugs, een van de snelst groeiende Belgische bedrijven. Oorspronkelijk begonnen met oordoppen voor festivalgangers, vond de onderneming zichzelf opnieuw uit tijdens de coronapandemie met een auditief hulpmiddel om je eigen geluidsomgeving te beheren. Het resultaat: spectaculaire groei. Het toont aan dat innovatie niet altijd groot of technisch complex hoeft te zijn, maar vooral snel en marktgericht.

Hetzelfde geldt voor traditionelere sectoren. De West-Vlaamse frietproducent Agristo haalt ruim 20 procent van zijn omzet uit producten die drie jaar geleden nog niet bestonden. Op zijn omzet van 1,2 miljard euro vertaalt zich dat naar 240 miljoen euro extra inkomsten door het innovatiesurplus. De nieuwe producten hebben vaak niet veel te maken met echte technologische vernieuwing, maar met het vermogen direct in te spelen op veranderende klantenwensen en kleine productaanpassingen te doen.

Of neem Coeck. De fabrikant van beton en bouwmaterialen lanceert jaarlijks tien nieuwe producten. Niet alle ideeën slagen, maar het innovatieproces heeft getekend voor bijna 50 procent van de omzetgroei in de afgelopen 15 jaar.

Vertaalslag

Die bedrijven illustreren dat innovatie vaak draait om snelheid en om een nauw contact met de klant, en dus meer is dan octrooien of grote O&O-budgetten.

Veel Belgische bedrijven worstelen met die vertaalslag: ze werken nog te geïsoleerd, waardoor veelbelovende projecten stranden voor ze de markt bereiken. Om echt impact te hebben werken innovatieteams het best intens samen met commerciële afdelingen. Prototypes en klantentests helpen om ideeën sneller te valideren, waardoor innovatie niet alleen een technische, maar vooral een economische oefening wordt.

Bovendien heeft innovatie een belangrijke psychologische kant. Medewerkers zien dat hun werkgever blijft bewegen. Dat creëert betrokkenheid en optimisme, iets wat net nu schaars is, en daardoor kostbaar. Wie in moeilijke tijden op zijn kernactiviteit terugplooit, beschermt misschien de korte termijn, maar riskeert het verlies van de ondernemersgeest die nodig is om succesvol te blijven.

België kan het zich simpelweg niet veroorloven stil te staan. We hebben bewezen wereldklasse te zijn in O&O en octrooiaanvragen. Nu moeten we laten zien dat we ook wereldklasse kunnen zijn in het verzilveren van die innovaties.

Het gaat daarbij niet om het volgende grote patent of de indrukwekkendste technologie. Het gaat erom hoe snel en efficiënt we inspelen op wat klanten echt nodig hebben. De bedrijven die vandaag op kleine en concrete innovaties inzetten, zijn vaak degene die morgen groeien. Wie daarentegen op betere tijden wacht, riskeert het moment te missen en zich vast te manoeuvreren in een krimpende kernactiviteit.