Hoe we de samenleving beter en gelukkiger maken

Het schitterende succes van De Warmste Week en de opvallend feestelijke versieringen van onze huizen met kerstmannen, hertjes en lichtjes in alle tinten verraden hoezeer mensen op zoek zijn naar menselijke warmte, ook wel ‘sociale veiligheid’ genoemd. Allicht om het angstige beeld dat de wereld vol gevaren zit beter aan te kunnen. Alle indicatoren geven aan dat de wereld de jongste 30 jaar beter is geworden. Toch ziet een op de twee Vlamingen dat niet zo. We voelen ons slecht, eenzaam en ­on­beschermd. Beste kandidaat-politici voor de federale, Vlaamse, Europese en later dit jaar lokale verkiezingen, u kunt binnenkort aan bijna 5 miljoen Vlaamse kiezers ver­tellen hoe we die samenleving beter en gelukkiger kunnen maken. ­Enkele suggesties.

Beloof meer cafés

Maak u bijzonder populair door alle vormen van ontmoeting zoals buurtfeesten, stoeten, culturele events, scholen, verenigingen en kleine buurtwinkels onredelijk fors te steunen. We hebben grote nood aan ‘publieke sociale plaatsen’ waar we ons veilig voelen en iedereen vertrouwen. Steun ook burennetwerken zoals Accolage in Brussel. Zij halen geïsoleerde ouderen uit hun eenzaamheid. De wereld verbeteren kan in elke straat. Geef wijkagenten, postbodes en het gemeente­personeel tijd voor een babbeltje. Kletsen en grappen maken zonder dat het moet opbrengen. Vereer vrijwilligers, zoals u weet de lijm van onze samenleving.

Garandeer toegankelijkheid

Garandeer dat alle openbare ruimtes toegankelijk zijn voor mindervaliden. Laat treinen, trams en bussen naar alle uithoeken van het land rijden. Iedereen heeft recht op bereikbaarheid. Ook op het platteland, de boeren hebben al genoeg
te verduren. Maak de publieke diensten toegankelijker via veel betere digitale applicaties (soms een hel) én via menselijk contact (aan het loket). Kunt u erop aandringen dat banken, energieleveranciers, telecombedrijven en dienstverleners ­allerhande het persoonlijke contact herstellen?

Vertel een hoopvol verhaal

Laat ons stoppen voortdurend te kappen op elkaar, vijanden te maken en te roepen wiens schuld het is. Het is niet te geloven hoeveel politici cynisch zijn en giftig spreken. Er is grote nood aan betekenisvolle politici die perspectief bieden. Alleen een positief tegenverhaal kan het extremisme de wind uit de zeilen halen. Milieu bijvoorbeeld. We moeten ons ­gedrag veranderen. Oké, maar vertel eens een verhaal à la Flanders Technology indertijd: de handdruk tussen de menselijke en de technologische hand. Mensen betrekken en een draagvlak creëren voor een vernieuwde toekomst. Vertel hoe een duurzame en inclusieve wereld vol AI, innovatie en creativiteit er voor onze kinderen zal uitzien.

Ga op huisbezoek

Doe gerust die ouderwetse huisbezoeken. Mensen zullen u met open armen ontvangen, want ze zien niemand meer. Campagnes op de sociale media bereiken veel volk, maar blijven oppervlakkig en afstandelijk. Zeg eens iets positiefs over andere kandidaten. Durf eens niet te antwoorden als u het antwoord niet weet. Het maakt u menselijk! Wees eerlijk, dat gaat pas opvallen. Gebruik humor en zelfrelativering, ­levensnoodzakelijke ijsbrekers, zeker in donkere periodes.

Bel met iemand die u haat

Laat u inspireren door de podcast ‘Conversations with people who hate me’ van de Amerikaanse kunstenaar Dylan Marron. Hij was het slachtoffer van felle haatcampagnes, maar belde zijn haters complexloos op. U zult zoals Dylan ontdekken dat negen op de tien haters u toch graag zien. Ze zullen zich excuseren, want ze hadden een zware tegenslag, voelden zich rot. Veel mensen zijn gefrustreerd omdat ze zich niet gewaardeerd voelen. Mensen zwijgen en kroppen op. U kunt luisteren, actie ondernemen én kiezers winnen.

Herwaardeer de waarheid

In een opiniestuk stellen VUB-rector Jan Danckaert en filosofe en schrijfster Alicja Gescinska voor een erecode van oprechtheid voor alle politici en leiders in te voeren om de waarheid te herwaarderen. Een superidee. Misschien moeten alle media, de publieke omroep op kop, de kiezers helpen de leugenachtige slogans van politieke ­partijen te doorprikken en de waarheid van hun programma bloot te leggen.

Bij de jongste Nederlandse verkiezingen schitterde de ­extreemrechtse politicus Geert Wilders (PVV) met de slogans ‘De Nederlander terug op 1’ en ‘Meer geld in uw portemonnee’. Maar wat zat daaronder? Geen gendermaatregelen meer, geen diversiteitsgeneuzel, geen cultuursubsidies, de Europese Unie is overbodig, 80 jaar vrede weg daarmee, ­terug naar fossiele brandstoffen, geen Europees geld voor kinderopvang. We hebben een instantie nodig die de waarheid zichtbaar maakt. ‘Het uur van de waarheid’ en ‘Fact­checkers’ ontmaskeren al fake news, zoals onlangs het verhaal van luxeboten die migranten zouden opvangen.

Beste kandidaat-politici, empathie, eerlijkheid en ­waarachtigheid zijn de uitdagingen van deze tijd. U kunt daar een begin mee maken. En verkozen worden.