Het nieuwe werken werkt (nog) niet

Beste mensen die al dat thuiswerken niet zo geweldig meer vinden, u bent niet ouderwets, conservatief en onaangepast. U bent geen oude krokodil. Natuurlijk bent u, net als ik, in al die maanden waarin u zittend in joggingbroek op uw scherm beelden van mensen ontmoet, echte mensen van vlees en bloed gaan missen en ziet u met lede ogen het sociaal weefsel van uw organisatie uit elkaar vallen als een zandkasteel in de vloedlijn.

U bent al die dagen die dichtgemetseld zitten met Teams en Zoom kotsbeu. Als ik mijn trouwkostuum van 35 jaar geleden aantrek, biedt me dat evenveel ademruimte als ik lijk te hebben tussen alle online meetings in. Uw geheugen laat u in de steek omdat alle dagen op elkaar lijken en u de dingen niet kan herinneren in die mist zonder bakens. Uw brein zoekt wanhopig naar prikkels. De ideeën drogen op, de creativiteit verdwijnt, we worden doodmoe van al die digitale efficiëntie. Het nieuwe werken werkt niet.

Kortom, u verlangt dus naar het kantoor, naar die echte ontmoetingen en die onnozele babbels en ongestructureerde vergaderingen die in de wandelgangen verdergaan.

Toch bent u bang om dat toe te geven. Dat komt omdat een aantal mensen die zonder aarzelen als specialist naar voren geschoven worden - vaak door zichzelf - u het gevoel geven dat u het niet begrijpt. Ik kan u geruststellen: laat u niet gek maken door de goeroes die u vertellen wat moet en niet moet en wat nog mag en niet meer mag, na Covid-19. Ze slaan u graag om de oren met newspeak als ‘hybrid working’ of nog erger, ‘asynchronous working’, omdat dat indruk maakt.

U ergert zich aan Teams en Zoom? Dat komt omdat u hun spelregels niet volgt. Ze vertellen u zonder schroom dat als uw cultuur uit elkaar valt, u enkel de illusie koesterde dat er een cultuur was. Bovendien beweren ze dat de babbels bij de koffiemachine gewoon tijdverlies zijn en geen bron van inspiratie en creativiteit. Dat is mij een brug te ver.

Bosgrond

Dan maar terug naar het oude werken? Nee. U en ik voelen natuurlijk dat hoe we het werken organiseerden voor de pandemie verre van ideaal was en beter kon. En dus twijfelt u terecht welke richting het nu uit moet. En wie twijfelt, voelt zich al snel onzeker en zoekt houvast. Dat levert ideale bosgrond voor de ‘kenners’, die als paddenstoelen uit de grond schieten.

In maart 2020 schreef ik dat ik hoopte dat de pandemie lang genoeg zou duren. Ik bedoelde toen: lang genoeg om te bereiken dat we de oude wereld achter ons zouden laten en de nieuwe omarmen. Mensen weten immers pas wat ze weten als ze het weten. Zolang we iets niet ervaren of zien, kunnen we het ons zo moeilijk voorstellen, en dat was zeker het geval met digitaal samenwerken.

We zagen ineens dat het kon en we merkten dat het zelfs buitengewoon efficiënt was. Projecten die normaal maanden duurden, konden plots in een aantal dagen, want we verloren geen tijd met zinloze verplaatsingen, eindeloze vergaderingen en sociale babbels in de wandelgangen. Er waren bovendien geen files en aanzienlijk minder vervuiling. Ik vreesde echter dat als de pandemie niet lang genoeg zou duren we al snel zouden vervallen in het oude normaal. Waarom zouden we dat willen, dacht ik.

De pandemie duurde echter langer dan lang genoeg om het oude af te leren en daardoor duurde ze lang genoeg om te beseffen dat dat oude al bij al ook wel zijn goede kanten had en het nieuwe niet zo geweldig was als we eerst wel dachten. De tijd heeft ons wijzer gemaakt.

Frankenstein

Laten we na Covid-19 tijd nemen om samen uit te zoeken hoe het wel kan, voor we elkaar gaan vertellen hoe het moet. Wie beweert dat nu al te weten, ijlt. Wie het nieuwe werken nu al in regels giet, ontneemt ons de kans dat verstandig uit te zoeken. Negeer dus gerust wie met het kijvende vingertje u de les wil spellen.

Ik erger me bovendien aan de nieuwe begrippen. Bij alles wat ‘hybride’ is, moet ik aan het monster van Frankenstein denken. Een samenraapsel, een beetje van het ene en een beetje van het andere. Het lijkt daarmee op de Belgische staat en we weten hoe goed die functioneert. En ‘asychroon’ te gaan verheffen tot een discipline is hilarisch. Het omgekeerde is waar. Om bijvoorbeeld synchroon te duiken, moet je jarenlang trainen. Het is niet omdat twee mensen tegelijkertijd van de plank springen, dat ze synchroon zijn en dus is het niet omdat iedereen naar kantoor komt, dat daar synchroon gehandeld wordt. Meestal is het daar een zootje ongeregeld, en precies die chaos missen we nu. Uit chaos groeien nieuwe dingen. Nooit uit orde en discipline.

Laten we er een keer over babbelen, toevallig, lekker ongepland en geweldig inefficiënt. Bij de koffiemachine bijvoorbeeld.

Rik Vera

Medeoprichter en partner nexxworks