Geen welvaart zonder digitale inclusie

Van de Belgische bevolking tussen 16 en 74 jaar heeft 40 procent het moeilijk in de digitale maatschappij, blijkt uit cijfers van de Koning Boudewijnstichting. Het gebrek aan digitale basisvaardigheden treft alle lagen van de bevolking. Zo is 30 procent van de 16- tot 24-jarigen digitaal kwetsbaar.

Het gevolg? Meer ongelijkheid in onderwijs, werk, gezondheid... Kortom, in alle facetten van het samenleven. Digitale exclusie veroorzaakt met andere woorden sociale exclusie.

DigitAll, dat meer dan 120 bedrijven, sociale organisaties en overheidsinstellingen verenigt die de digitale kloof willen dichten, heeft de afgelopen jaren allerlei projecten gelanceerd om België digitaal inclusiever te maken. De overheid heeft meerdere daarvan financieel ondersteund en lag zelf aan de basis van bijkomende initiatieven.

Maar we moeten durven vast te stellen dat we ondanks die nuttige - maar gespreide, kleinschalige en vaak ongecoördineerde - projecten nog ver verwijderd zijn van een digitaal inclusieve samenleving. Om in ons opzet te slagen is nood aan een globale strategie, die gedragen wordt door alle beleidsniveaus en die gecoördineerd geïmplementeerd wordt in samenwerking met de betrokken actoren uit de economische, de sociale en de academische wereld.

We roepen de toekomstige regionale en federale regeringen dan ook op om die uitdaging samen met ons aan te pakken. Sla de handen in elkaar, over partij-, taal- en institutionele grenzen heen. Het is de hoogste tijd dat een breed en ambitieus digitaal inclusiebeleid uitgewerkt wordt.

Basisvaardigheden

Mensen met digitale vaardigheden hebben makkelijker toegang tot gezondheidszorg, onderwijs en overheidsdiensten. Bovendien vergroten ze er hun kansen op werk mee.

Automatisering doet jobs verdwijnen, maar creëert ook nieuwe opportuniteiten. Digitale basisvaardigheden zijn essentieel om die te kunnen grijpen. De technologiefederatie Agoria verwacht dat tegen 2030 tussen 300.000 en 560.000 jobs gecreëerd worden die alleen ingevuld kunnen worden door werknemers met digitale basisvaardigheden. Die vaardigheden zijn dus broodnodig om ons concurrentievermogen en ons innovatiepotentieel te vrijwaren.

En de wereld staat niet stil. Generatieve AI komt sterk opzetten, met een mogelijke impact op 60 procent van de jobs in onze westerse economieën, dixit het Internationaal Monetair Fonds. Laten we niet wachten tot nog meer mensen niet meer mee kunnen. De kostprijs van meer burgers die digitaal afhaken, zal zeer groot zijn. En laat het duidelijk zijn: iedereen loopt het risico om op een bepaald moment digitaal uitgesloten te worden.

Drie aanbevelingen voor digitaal inclusieve regeerakkoorden:

Ontwikkel een gecoördineerde meerjarenstrategie voor digitale inclusie, met één verantwoordelijke per beleidsniveau en een interministerieel overlegcomité. De afgelopen jaren hebben een twintigtal ministers meerdere waardevolle initiatieven genomen, elk in hun eigen bevoegdheidsdomein. Die initiatieven zouden meer impact hebben als ze deel uitmaakten van een gecoördineerd plan dat bovendien een beroep kan doen op de ruime expertise van privé-, sociale en academische stakeholders.

Voorzie in een structurele financiering van bestaande initiatieven. De versplintering en kleinschaligheid van de initiatieven is een tweede uitdaging die dient te worden aangepakt. Veel waardevolle projecten verdienen het om nog meer kwetsbare burgers te bereiken.

Opschaling is pas mogelijk als een totaalpakket wordt uitgewerkt per regio, dat de samenwerking tussen organisaties versterkt en de complementariteit van het aanbod stimuleert. Structurele meerjarenbudgetten stellen die organisaties ook in staat hun werking verder uit te bouwen en flexibel aan te passen aan de noden.

Maak werk van een inclusieve totaalaanpak. Al te vaak ligt de focus op één onderdeel van de oplossing of op een bepaalde groep.

Men deelt toestellen uit of subsidieert lessen in digitale vaardigheden. Maar het ene kan niet zonder het andere. Bovendien moet je digitale vaardigheden zeer breed bekijken: kennis, vaardigheden en attitudes zijn even belangrijk om actief, creatief, kritisch en bewust te kunnen deelnemen aan de gedigitaliseerde samenleving.

Een overheid die werk maakt van een globale visie op en een gecoördineerde strategie voor digitale inclusie kan op onze steun en samenwerking rekenen. Wij staan klaar voor een uitdagende en impactvolle samenwerking.