Gas is brandstof voor de energietransitie

Het Europees Parlement keurde woensdag een lijst met meer dan 150 strategische energie-infrastructuurprojecten - de Projects of Common Interest (PCI) - met grote meerderheid goed. Meer dan 70% van de projecten op die lijst zijn investeringen in elektriciteit en zogenaamde ‘smart grids’. De lijst bevat ook een dertigtal gasprojecten. Benjamin Clarysse van Bond Beter Leefmilieu hekelt investeringen in gas, omdat ze haaks zouden staan op de ambities van de Europese Green Deal (De Tijd, 12 februari).

De Europese Groenen ventileerden een vergelijkbaar voorbehoud in een motie die massaal werd weggestemd in het Europees Parlement. De Europese Volkspartij meldde bij monde van Lars Ole Løcke dat ‘het gezond verstand had gezegevierd’ en dat de PCI-lijst een evenwichtig investeringsplan belichaamt, dat rekening houdt met de bevoorradingszekerheid, de noden van de verschillende lidstaten én de Europese Green Deal.

Met het voornemen om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te worden, zijn de klimaatambities van de Commissie-Von der Leyen uitgesproken en torenhoog. Het engagement om het komende decennium tot 1.000 miljard euro te mobiliseren om de transitie naar een koolstofarmer continent te faciliteren, bewijst dat Europa ook de vuurkracht toont om de uitdaging aan te gaan.

En die uitdaging is allerminst gering. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) publiceerde recent haar World Energy Outlook. Dat rapport toont aan dat de wereldwijde vraag naar energie vorig jaar voor meer dan 80% werd gedekt door fossiele brandstoffen. De bijdrage van hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen en windmolens bedroeg amper 2%.

Ik deel de bezorgdheid van Benjamin Clarysse en Bond Beter Leefmilieu, maar ik denk dat er meer pragmatische paden leiden naar een duurzame toekomst.

Ruggengraat

Het IEA-rapport verwacht de komende generatie een toename van 25% in de wereldwijde vraag naar energie, en een stijging van ruim 50% in de opwekking van elektriciteit. Het lijkt, nog steeds volgens het IEA, vrijwel onmogelijk om aan die sterk stijgende vraag te voldoen zonder een belangrijke groei in capaciteit voor gasinfrastructuur. Het is zo mogelijk nog moeilijker om een energiescenario te verzinnen dat de COP21-doelstellingen haalt met een voorziene krimp in gas. Mathias Bienstman doet in zijn boek ‘Op Eigen Kracht’ (2017) een verdienstelijke poging, maar ook hij kan er niet aan voorbij dat de windmolens in West-Europa eind januari nauwelijks stroom produceerden. Een robuuste energiemix heeft tot nader order nood aan gascentrales of kernreactoren als sterke en stabiele ruggengraat.

Hoewel gas een fossiele brandstof is, kan het volgens mij een beslissende en dragende rol spelen als katalysator voor de globale energietransitie. Aardgas is met voorsprong de meest koolstofarme fossiele brandstof, met een CO2-voetafdruk die bijna de helft lager ligt dan die van steenkool. Bovendien liggen plannen op de tekentafel om CO2 af te vangen bij elektriciteitscentrales die draaien op fossiele brandstoffen, om de ecologische voetafdruk van die installaties drastisch te verkleinen. Die projecten voor zogenaamde carbon capture and sequestration (CCS), die ook in de cement- en staalindustrie ingang vinden, staan overigens ook op de Europese PCI-lijst.

Groen gas

Benjamin Clarysse hekelt de bijdrage van Fluxys in een aantal pijpleidingprojecten. Ik wil graag onder de aandacht brengen dat ons Belgisch gastransportbedrijf een van de drijvende krachten is achter het ‘Green Gas Initiative’. Dit consortium onderschrijft de Europese Green Deal, en verbindt zich ertoe de gasbevoorrading volledig koolstofneutraal te maken tegen 2050. De voornaamste speerpunten in hun actieplannen zijn het opschalen van bio-methaan (de milieuvriendelijke versie van aardgas) en het omzetten van hernieuwbare elektriciteit naar synthetisch gas (power-to-gas). Net als Fluxys onderzoeken gastoevoerbedrijven zoals GasUnie en GRTgaz volop hoe ze hun pijpleidingennetwerk kunnen aanpassen om in de toekomst ook andere energiedragers zoals waterstof te kunnen transporteren.

De opwarming van de aarde is een globaal en complex probleem, en ik roep iedereen op om zich vooral niet van vijand te vergissen. Het actieplan gepubliceerd door ‘Gas for Climate’ toont dat de traditionele fossiele brandstofdinosaurussen zich inderdaad scherp bewust zijn van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. De hogervermelde initiatieven bewijzen bovendien dat de gassector zélf in transitie is, met een groot aantal nieuwe en milieuvriendelijke technologieën in de pijplijn.