Er is niets mysterieus aan consultancy

Hoeveel heeft de Vlaamse overheid uitgegeven aan consultancy? En gebeurde de aanwerving bij de NMBS via een aanbesteding? Er is tegenwoordig veel onduidelijkheid over consultancyopdrachten. Dat is geen goede zaak voor de belastingbetalers, maar ook niet voor de consultants. Plots hangt een waas van geheimzinnigheid rond diensten die niet mysterieus zijn en een duidelijke toegevoegde waarde leveren voor overheden en bedrijven.

Consultants zijn experts die vaak sterk gespecialiseerde diensten leveren, diensten die een overheid of een bedrijf moeilijk allemaal zelf in huis kan hebben. Ik denk aan cybersecurity, een domein dat zo snel verandert dat alleen echte specialisten nog mee kunnen zijn met de jongste technologische evoluties. Consultants kunnen de cyberveiligheid opkrikken bij overheden en bedrijven. Of ze kunnen minstens fungeren als klankbord voor de eigen IT’ers en een second opinion bieden. Beschouw ze als een extra verzekering of een kwaliteitsgarantie.

Consultants zijn daarnaast flexibel. Ze zijn snel inzetbaar om dringende noden en uitdagingen aan te pakken, en de samenwerking kan even snel weer stoppen als de noden en uitdagingen minder acuut worden. Al merk ik dat de rol van consultancybedrijven evolueert, van eenmalige projecten naar recurrente ondersteuning. Van brandweerlui die brandjes blussen naar dokters die waken over de gezondheid van hun patiënten. Zijn ze nog gezond? Hoe kunnen ze hun gezondheid verbeteren? Je kan een consultant ook bekijken als een dokter voor overheden of bedrijven.

Gezonde concurrentie

In de media staan werknemers en consultants met getrokken messen tegenover elkaar. Dat is jammer, want het is onnodig en zelfs contraproductief om je personeelsbestand te vervangen door consultants. Waarom een consultant inhuren om werk te doen dat je eigen werknemers even goed of zelfs beter doen?

15 jaar ervaring in de consultancywereld heeft me geleerd dat consultants pas optimaal renderen als ze complementair zijn aan je eigen werknemers, en als je beide groepen echt laat samenwerken. Consultants brengen kennis en expertise mee uit andere bedrijven en sectoren. Ze hebben misschien al tientallen keren gedaan wat voor je eigen werknemers totaal nieuw is. Die eigen werknemers kennen de organisatie dan weer door en door, en weten hoe je de nieuwe kennis en de nieuwe ideeën integreert in processen en systemen die al bestaan.

Daarom is het belangrijk dat de inzet van consultants wordt gedragen door je werknemers en niet top-down of manu militari wordt opgelegd. Leg uit wat de toegevoegde waarde is van consultants en hoe werknemers daar ook beter van worden. Als je hun inzet op de juiste manier kadert, zorgen consultants voor een beetje gezonde concurrentie. Ze pushen de eigen medewerkers om een tandje bij te steken en nog sterker te presteren. Twee keer prijs.

Het spreekt voor zich dat belangenconflicten not done zijn. Zeker de grote consultancybedrijven moeten er streng over waken dat ze geen dubbele pet dragen. Wat meer transparantie kan zeker geen kwaad. De beste manier om ze te verhogen en de toegevoegde waarde van consultants te verduidelijken is dat klanten en consultants samen naar buiten komen met hun samenwerking.

Communiceer helder en transparant over concrete realisaties, zowel intern als extern. Leg uit hoe het eindresultaat tot stand kwam, welke rol iedereen daarin speelde en welk prijskaartje eraan hing. Zo maak je het werk van consultants concreet zonder voorbij te gaan aan de prestaties van je eigen medewerkers.