Een principiële liberale partij heeft een rol te spelen in deze formatie

Er treedt bijna gewenning op bij het zoveelste alarmerend bericht over onze overheidsfinanciën. Vorige week was het niet anders. Het IMF waarschuwde dat België op een financiële tijdbom zit. Tegen 2029 kijken we tegen het grootste begrotingstekort van de geïndustrialiseerde wereld aan.

Ondanks de budgettaire donderwolken gaf Vooruit-voorzitter Conner Rousseau afgelopen weekend de Arizona-onderhandelingen het genadeschot. Hij verklaarde slechts 15 procent van Bart De Wevers supernota acceptabel te vinden. Een akkoord lijkt verder weg dan ooit.

Enter Open VLD?

Op 9 juni kregen de Vlaamse liberalen een uppercut van de kiezer. Een kwarteeuw onafgebroken regeringsdeelname en de ideologische verwatering die daarmee gepaard ging, eisten hun tol. Te vaak vervoegde de partij linkse regeringen die mijlenver van het blauwe partijprogramma stonden. Ondertussen bleven het overheidsbeslag en de tekorten groeien en kwam Open VLD symbool te staan voor het (non-)beleid dat gevoerd werd, niet het minst omdat de partij vaak en graag de premier leverde.

Na de verkiezingsnederlaag koos de partij resoluut voor de oppositie, om ‘zichzelf heruit te vinden’. In juni was die keuze nog enigszins begrijpelijk omdat de winnaars van de verkiezingen elkaar direct gevonden bleken te hebben. Nu 150 dagen later de Arizona-deconfiture nabij is en de Europese Commissie ons land onder het vergrootglas houdt, rijst de vraag of het geen tijd is om die keuze te herzien.

Partijpolitiek gespin

Open VLD worstelt nog altijd met een geloofwaardigheidsprobleem, versterkt door parlementaire fracties die allerminst vernieuwing uitstralen. Herbronning is essentieel, daarover is iedereen het eens, maar dat dat alleen in de oppositie kan, is geen wet van Meden en Perzen. Een doorstart kan evengoed vanop de regeringsbanken.

Het enige nut van regeringsdeelname ligt in het realiseren van een substantieel deel van het partijprogramma. Alleen zo kan Open VLD het verleden achter zich laten en opnieuw geloofwaardig worden. Al de rest is partijpolitiek gespin en marketing.

Ondanks de gebreken en blinde vlekken biedt de supernota genoeg eten en drinken voor een liberale partij om op zijn minst het gesprek aan te gaan. Meepraten wil niet zeggen dat je ook moet meedansen.

Creatief beleid

De 13 Kamerzetels van Vooruit inruilen voor de 8 stuks van Open VLD resulteert in een nipte meerderheid van 76 op 150 zetels. Die kleine marge geeft Open VLD de kans flink wat gewicht in de schaal te leggen. Ook in het verleden werd geregeerd met krappe meerderheden. Tijden van crisis en forse begrotingstekorten vragen om creatief beleid.

Duidelijke liberale rode lijnen voor de fiscaliteit, arbeidsmarkt en sociale zekerheid moeten voor Open VLD het minimum minimorum zijn voor een eventuele regeringsdeelname. Als Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, waarschuwt dat zelfs de supernota niet genoeg is om het reële begrotingsgat te dichten, weet je dat een principiële liberale partij een rol te spelen heeft.

‘Wie te laat komt, wordt gestraft voor het leven’, zei de Russische president Mikhail Gorbatsjov tegen DDR-leider Erich Honecker in 1989. Voor Open VLD geldt hetzelfde. Door in budgettair woelige tijden steriel voor de oppositie te kiezen, komen we niet automatisch dichter bij liberaler beleid.

Dit kan weleens hét moment zijn om komaf te maken met het verleden. Als Open VLD vasthoudt aan duidelijke inhoudelijke krijtlijnen en inzet op nieuwe, verantwoordelijke gezichten, kan dit een keerpunt zijn. Welaan dan!