Een klimaatbeleid met kernenergie is nodig voor de toekomst van de mensheid

Wij schrijven deze open brief aan de verantwoordelijke beleidsmakers in Duitsland en België uit grote bezorgdheid voor toekomstige generaties en voor de levende wereld. Het staat vast dat de menselijke verbranding van fossiele brandstoffen en uitstoot van broeikasgassen ons klimaat opwarmt. Dat leidt onder meer tot verzuring van oceanen en stijgende zeespiegels, die wereldwijd een bedreiging voor dichtbevolkte kustgebieden vormen.

Die gevolgen dreigen verstrekkend, zelfversterkend en potentieel onomkeerbaar te zijn. Wij zijn er echter van overtuigd dat we de ergste gevaren kunnen vermijden en een positieve toekomst vormgeven, met behulp van wetenschap en het verstandig gebruik van alle middelen die ons ter beschikking staan.

Om de klimaatverandering binnen  beheersbare grenzen te houden, moeten we zo snel mogelijk ons gebruik van fossiele brandstoffen terugdringen. Minstens sinds het Charney-rapport uit 1979 weten we dat een verdubbeling van de CO2-concentratie in onze atmosfeer tot een globale opwarming met 1,5 à 4,5 graden zal leiden.

We weten ook al tientallen jaren dat fossiele brandstoffen tienduizenden doden veroorzaken door luchtvervuiling. De milieubeweging protesteerde destijds echter nauwelijks tegen steenkoolcentrales, maar veeleer tegen kerncentrales, die ze als een onaanvaardbare bedreiging voor de mensheid en de planeet beschouwden.

Die inschatting bleek een tragische vergissing. Als we rekening houden met de volledige energielevenscyclus, behoort kernenergie tot de veiligste van alle belangrijke energiebronnen, misschien is het wel dé veiligste. Veel meer mensen sterven een voortijdige dood als gevolg van de normale werking van fossiele energie opwekking dan door de zeldzame nucleaire ongevallen.

En omdat de sluiting van kerncentrales - vaak ingegeven door angsten voor kernenergie - meestal leidt tot de vervanging door fossiele centrales, heeft de anti-nucleaire beweging veel meer schade aan mens en milieu veroorzaakt dan ze heeft voorkomen.

Dat geldt ook voor België en Duitsland. Alleen al in Duitsland heeft het gebruik van kernenergie tijdens de periode 1971-2009 tussen 29.000 en 470.000 vroegtijdige sterfgevallen door luchtverontreiniging voorkomen.

Vandaag sluiten overheden voortijdig hun kerncentrales, terwijl ze fossiele centrales laten draaien en zelfs nieuwe centrales plannen. Wij vinden dat ethisch gezien onaanvaardbaar. Kerncentrales produceren nog altijd ongeveer een kwart van de koolstofarme elektriciteit in Duitsland en ongeveer driekwart in België. Toch zijn de autoriteiten van plan alle kerncentrales volledig te sluiten, in Duitsland tegen 2022, in België tegen 2025. Hoewel hun werking verenigbaar is met een verdere uitbreiding van wind- en zonne-energie, en ze bijdragen tot een solide basisvoorziening van elektriciteit, onafhankelijk van weer en tijdstip.

Nieuwe kerncentrales

Volgens de huidige stand van wetenschappelijke kennis kunnen we de doelstelling van emissievrije elektriciteit het best bereiken als we, naast zonne- en windenergie, in belangrijke mate gebruikmaken van een energiebron die onafhankelijk is van weer en wind, zoals kernenergie.

Zowel België als Duitsland heeft concrete plannen voor de bouw van nieuwe fossiele centrales, namelijk gasgestookte. Hoewel gascentrales maar half zoveel uitstoten als steenkoolcentrales, maken nieuwe investeringen in fossiele centrales de volledige ‘decarbonisering’ van ons energiesysteem tegen het midden van deze eeuw uiterst onwaarschijnlijk. Toch is die noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen van maximaal 1,5 of 2 graden opwarming te bereiken.

De urgentie van de klimaatcrisis is reden genoeg om af te zien van de geleidelijke uitdoving van kernenergie. Wij roepen de politieke besluitvormers in België en Duitsland op:

1. te streven naar een energiesector met een nul- of negatieve CO2-uitstoot in plaats van zich te richten op 100 procent hernieuwbare energie,
2. de geplande vroegtijdige sluiting van de kerncentrales op te schorten zolang nog fossiele centrales werkzaam zijn,
3. de noodzakelijke uitbreiding van kernenergie in de EU niet politiek te belemmeren, maar net te steunen,
4. geen nieuwe fossiele centrales bij te bouwen en ter vervanging van oude fossiele centrales nieuwe kerncentrales in overweging te nemen.

Als onmiddellijke maatregel en als gebaar dat het klimaatprobleem ernstig wordt genomen, roepen we de Duitse federale regering op de sluiting van de kerncentrale van Philippsburg, gepland voor het einde van dit jaar, op te schorten en in plaats daarvan kolencentrales te sluiten. Dat voorkomt niet alleen vermijdbare sterfgevallen door luchtvervuiling, maar brengt ook onze emissiereductiedoelstellingen dichterbij.

Zolang centrales op fossiele brandstoffen blijven draaien, is het onverantwoord werkzame kerncentrales met relatief lage bedrijfskosten en geen enkele uitstoot te sluiten. Met behulp van een doordacht klimaatbeleid kunnen we de toekomst van de menselijke beschaving ten goede veranderen, zelfs nu en onmiddellijk, door luchtvervuiling sneller te verminderen.

Om dat te bereiken moeten we ons bevrijden van ondoordachte en traditionele beperkingen en moeten we samenwerken, gebruikmakend van alle middelen die ons ter beschikking staan, met inbegrip van kernenergie.

Onderteken de open brief vanaf 3 mei op www.climatecall.eu/be

Simon Friederich, wetenschapsfilosoof, Rijksuniversiteit Groningen. Amardeo Sarma, ingenieur elektronica, voortrekker van de globale skeptische en rationalistische beweging. Maarten Boudry, wetenschapsfilosoof, UGent. Kirsty Gogan, CEO Energy for Humanity. James Hansen, klimaatwetenschapper, Columbia University. Rafaela Hillerbrand, wetenschapsfilosoof en ethicus, Karlsruhe Institute of Technology. Mark Lynas, auteur en milieuactivist. Iida Ruishalme, blogger bij thoughtscapism.com. Anna Veronika Wendland, historicus van Oost-Europa en technologie, Marburg/Leipzig.