Door deze tulpenmanie dreigt maatschappelijke schade

Rond 1634 kwam er een hausse in de tulpenhandel in Holland. In de Nederlandse Gouden Eeuw bereikten de prijzen van de nieuw geïntroduceerde tulpenbollen extreme hoogten. In januari 1637 werden tulpenbollen verkocht voor meer dan tien keer het jaarsalaris van een ervaren vakman, en waren ze ongeveer evenveel waard als een Amsterdams grachtenpand. Er werd bovendien gespeculeerd in opties op tulpen die nog in de grond zaten.

Begin februari 1637 kwam er een crash, en die die het laatst gekocht hadden, waren de grote dramatische verliezers. De tulpenmanie wordt gezien als de eerste goed beschreven bubbel (speculatiegolf) in de wereldgeschiedenis.

Speculatiegolven waren er wel meer in onze geschiedenis, ook de recente. Tulpenmanie is bij wijze van spreken een terugkerend virus. We kenden het in ons land met Superclub in 1990, Lernout & Hauspie in 2000 en de CDO’s (herverpakte risicoleningen) in 2007.

We lijken weer zover te zijn. De prijs van het aandeel Tesla vertienvoudigde de voorbije tien maanden. Het bedrijf Tesla is nu per verkochte auto 48 keer meer waard dan de autobouwer Daimler. Tesla is op de beurs meer waard dan alle andere autoproducenten van de wereld samen. Elon Musk werd de rijkste man ter wereld zonder ooit echt winst te maken, want het is dankzij subsidies dat Tesla geen verlies leed, maar winst kon publiceren over het boekjaar 2020.

In januari 2021 werd het koopgedrag op de beurs, gevoed door sociale media, in sommige gevallen nog onredelijker. De koers van de aandelen van het Amerikaanse GameStop (dat in winkels elektronische spelletjes verkoopt) en die van het aandeel AMC (een belangrijke uitbater van cinemazalen in de VS) vertienvoudigde in waarde in drie weken.

Bitcoin

De bitcoin vestigde op 8 januari een record, toen meer dan 40.000 dollar werd neergeteld voor één bitcoin. Bij de eerste bekende transactie twaalf jaar geleden was een bitcoin minder dan één dollar waard. De bitcoin werd 40.000 keer meer waard in twaalf jaar. Je zou voor minder winst gek worden en hopen dat het verleden zich voortzet in de toekomst.

Enkelingen beweren dat de bitcoin een alternatief kan worden voor de euro en de dollar in de wereldhandel. Dat zou begrijpelijk zijn als het erom gaat handel te drijven waarbij pottenkijkers en belastingen niet gewenst zijn. De bitcoin als munt heeft geen ‘borg’ in de vorm van de onderliggende economische kracht van Europa of de Verenigde Staten, zoals bij de euro of de dollar het geval is.

Hebt u zich al afgevraagd wie de internetreclame betaalt die de bitcoin aanprijst? Misschien handelaars of speculanten die aan een hogere prijs willen verkopen?

De bitcoin heeft geen intrinsieke waarde. Er worden wel bitcoins ‘gemaakt’, elektronisch dan, met heel snelle en zware computers die energie vreten. Zoveel energie en zoveel warmteontwikkeling dat die computers het best op Groenland of in Alaska worden gezet om af te koelen. De ‘productie’ van Bitcoins is slecht voor het milieu. India is alvast van plan de bitcoin te verbieden.

Door breedbandinternet en de sociale media is anno 2021 een variant van de tulpenmanie ontstaan die besmettelijker is dan vroeger, zowel in de snelheid van de verspreiding als in het aantal denkbare slachtoffers.

De kans bestaat dat de huidige tulpenmanie veel leed zal veroorzaken, vooral bij jongeren. Hopelijk handelen de nationale parlementen en het Europees Parlement snel, zodat de maatschappelijke schade beperkt blijft.

Roland Duchâtelet

Voorzitter Melexis