De Wevers meerwaardebelasting is niet zonder risico

Een van de belangrijkste zorgen is dat zo'n belasting tot verminderde investeringen kan leiden. Investeerders houden bij hun beslissingen rekening met het verwachte rendement na belastingen. Als ze een deel van de winst aan de fiscus moeten afstaan, wordt investeren minder aantrekkelijk. Dat kan ertoe leiden dat minder kapitaal beschikbaar komt voor bedrijven om te groeien en te innoveren.

Vooral voor start- en scale-ups, die vaak afhankelijk zijn van risicokapitaal, kan dat problematisch zijn, ook al worden kosten 'de eerste vijf jaar' ontzien. Een verminderde investeringsbereidheid kan op de lange termijn de economische groei en de werkgelegenheid negatief beïnvloeden.

Een tweede risico is de mogelijke impact op beurskoersen. Als beleggers weten dat ze belasting op hun winst moeten betalen, zullen ze mogelijk minder bereid zijn hoge prijzen te betalen voor aandelen. Dat kan een neerwaartse druk op de aandelenkoersen zetten.

Lagere beurskoersen hebben niet alleen gevolgen voor individuele beleggers, maar kunnen ook de waarde van pensioenfondsen aantasten en het voor bedrijven moeilijker maken kapitaal op te halen via de aandelenmarkt.

Een derde zorg is de mogelijkheid van kapitaalvlucht. In een geglobaliseerde economie kunnen beleggers relatief eenvoudig uitwijken naar landen met een gunstiger belastingklimaat.

Als België een meerwaardebelasting invoert, bestaat de kans dat kapitaal wegvloeit naar het buitenland. Dat kan niet alleen de belastingopbrengst ondermijnen, het kan ook de Belgische financiële sector verzwakken.

Ingewikkelde berekeningen

De invoering van een meerwaardebelasting brengt ook een aanzienlijke complexiteit met zich mee. Het is niet altijd eenvoudig de exacte meerwaarde op een aandeel te becijferen, zeker niet als sprake is van herbelegging van dividenden, aandelensplitsingen of fusies.

Dat kan resulteren in ingewikkelde berekeningen en potentiële geschillen tussen belastingplichtigen en de fiscus. Bovendien leidt de inning van de belasting tot extra administratieve lasten, zowel voor de overheid als voor beleggers en financiële instellingen.

Een ander belangrijk effect van een meerwaardebelasting is het zogenaamde lock-ineffect. Om de belasting uit te stellen kunnen beleggers geneigd zijn hun aandelen langer aan te houden dan economisch optimaal is. Dat vermindert de liquiditeit op de aandelenmarkt en kan leiden tot een minder efficiënte allocatie van kapitaal. Het kan ook betekenen dat beleggers minder snel hun winst nemen, wat paradoxaal genoeg kan uitmonden in lagere belastingopbrengsten op de korte termijn.

Daarnaast kan een meerwaardebelasting ook de risicobereidheid van beleggers beïnvloeden. Als verliezen niet volledig aftrekbaar zijn tegen winsten, wat vaak het geval is bij meerwaardebelastingen, kan het zijn dat beleggers minder geneigd zijn in risicovolle maar potentieel innovatieve bedrijven te investeren. Dat kan op lange termijn de dynamiek en het innovatievermogen van de economie aantasten.

Zuinig en slank

De Wevers voorstel lijkt vooral bedoeld als openingszet in de discussie over een belastinghervorming. Gezien de mogelijke nadelen is het onwaarschijnlijk dat een meerwaardebelasting in die vorm wordt ingevoerd. Wel zet het voorstel de deur open voor een breder debat over de belasting van vermogen en inkomsten uit kapitaal in België.

Het is belangrijk op te merken dat het doel van een belastinghervorming niet per se moet zijn om de totale belastingdruk te verhogen. In plaats daarvan zou de focus kunnen liggen op de uitgavenkant.

Een zuinigere overheid, die haar middelen efficiënter besteedt, kan bijdragen aan een gezondere fiscale situatie zonder dat nieuwe belastingen moeten worden ingevoerd. Dat zou kunnen betekenen dat kritisch wordt gekeken naar overheidsuitgaven, dat subsidies worden geëvalueerd op hun effectiviteit en dat wordt gestreefd naar een slanker en efficiënter overheidsapparaat.