De lange economische winter legt de basis voor een nieuwe industriële revolutie

De Russische invasie was een verrassing, maar geen totale. De tomeloze uitbreiding van de NAVO en de EU richting Moskou leidde tot de annexatie van de Krim en tot een escalatie van provocaties.

De militaire oefeningen van de NAVO in 2016 en 2018 dicht bij de Russische grens kregen de naam Operation Anaconda mee. Anaconda was de naam die het Amerikaanse federale leger tijdens de burgeroorlog gaf aan zijn omsingelingsstrategie van het leger van de Confederatie in het zuiden.

In 2019 provoceerden de Russen door paspoorten uit te reiken aan Oekraïense burgers in de separatistische gebieden. Dat werd dra gevolgd door de goedkeuring van een wet in het Oekraïense parlement die het Russisch marginaliseert als officiële taal, en dat in een land waar een derde van de bevolking vooral Russisch spreekt. President Volodymyr Zelensky's moedertaal is het Russisch.

Die escalaties rechtvaardigen de verwerpelijke Russische invasie van Oekraïne natuurlijk niet, maar maakten ze minder ‘ondenkbaar’ dan aangenomen. Vaak zijn we, ik inbegrepen, gewoon niet aandachtig genoeg. Waarna het ‘ondenkbare’, zoals de crash van de Amerikaanse vastgoedmarkt in 2008 en de brexit, zich toch voltrekt.

De deconfiture van crypto in 2022 kan je ook moeilijk een echte verrassing noemen. De bitcoin en ethereum speelden twee derde van hun prijs kwijt, de FTX zelfs drie derde. Er waren genoeg ‘tokens’  aan de wand, denk aan het jonge geld dat vurig op de cryptotrein sprong en ‘Het is zo makkelijk om rijk te worden met crypto!’ scandeerde.

Het verschilt in niets van de shoeshine boy die in 1929 aan Joseph Kennedy (de vader van de latere president John F. Kennedy) aandelentips gaf. Waarop de aandachtige Joseph alles verkocht, omdat hij in de tips van de shoeshine boy het signaal zag dat de aandelenmarkt in een zeepbel zat.

Rentestijging

Ook de omvang van de rentestijging was niet te voorspellen, maar kan je hetzelfde zeggen over de stijging zelf? De massale kwantitatieve versoepeling had de rente de dieperik ingeduwd. Wat kan je dan verwachten als die wordt afgebouwd? En is in het verleden oorlog niet de belangrijkste oorzaak van een galopperende inflatie geweest? Was je voldoende aandachtig toen je begin 2022 als particuliere of professionele belegger obligaties met een negatief rendement - een absurditeit - in portefeuille had? Had je niet beter op 20 jaar vast geleend tegen 1 procent?

Maar genoeg over het verleden. Omdat ik, wellicht met enige rationalisering na de feiten, zo vermetel ben om kritisch naar het verleden te kijken, ben ik moreel verplicht me te wagen aan enkele voorspellingen. Waarbij ik dreig me oeverloos belachelijk te maken als straf.

In de toekomst moeten economen en beleggers bijzonder aandachtig zijn voor de tektonische demografische en geopolitieke verschuivingen. Aandacht, aandacht, in 2022 is voor het eerst sinds 1960 het Chinese bevolkingsaantal gedaald! Het is het begin van een totale demografische instorting die het onverbiddelijke einde betekent van het Chinese economische groeimirakel.

Door de eenkindpolitiek is het vruchtbaarheidscijfer teruggevallen tot de helft van wat nodig is om de bevolking op peil te houden. Volgens de Verenigde Naties zal het aantal Chinezen deze eeuw halveren en beroepsbevolking krimpen van 900 miljoen tot 300 miljoen. Wie de politiek volgt, ziet dat China is afgegleden naar een destructief totalitair regime dat door zijn wanbeleid zichzelf opzadelt met een ongeziene coviduitbraak.

Europa

Wie aandachtig is voor dezelfde elementen, ziet ook een somber toekomstbeeld voor Europa. In Zuid-Europa halveert de bevolking deze eeuw ook. In het noorden kijken landen als Duitsland aan tegen een daling van de beroepsbevolking met een kwart, maar dan al in de komende 10 tot 15 jaar. Samen met exorbitante energiekosten voorspelt dat weinig goeds voor onze economische groei. Onze energiekosten zijn het gevolg van foute beleidskeuzes, die goed gedijen in een Unie waarin eurocraten almaar meer de agenda dicteren. De Europese instellingen hebben een groot probleem met de G in ESG (Environmental, Social, Governance). Het corruptieschandaal in het Europees Parlement is de voorbode van een institutionele crisis.

Is er dan niets goeds te verwachten? Toch wel. De lange economische winter legt de basis voor een nieuwe industriële revolutie omdat noodzaak nu eenmaal de moeder is van de uitvinding. Daarvoor kunnen we rekenen op onze fantastische jeugd, die technologie met de paplepel heeft binnengekregen. En die dankzij haar verfrissende yolomentaliteit ondernemen in het bloed heeft.

We mogen ons ook verheugen op de talrijke onvoorspelbare verrassingen die elk jaar voor ons in petto heeft. Bij de oerknal heeft de Creator een universum uitgetekend dat spontaan naar meer chaos evolueert. In dat universum heeft de mens het leven cadeau gekregen. Dat leven is waardevol dankzij zelfbewustzijn en vrije keuze, en de beschikking over de aarde met al haar schatten.

Dankzij die genereuze geschenken hebben we het vermogen enige orde te brengen in de chaos, wat nooit helemaal zal lukken, maar onze betrachting en inspanning zijn daarom niet minder zinvol.

Niet het voorspelbare, maar het onvoorspelbare maakt het leven - en zeker dat van een belegger - frustrerend, maar ook buitengewoon interessant.