Digitale stroommeter komt er vanaf januari

Als een van de laatste regio's in Europa gaat Vlaanderen digitale energiemeters introduceren. Deze digitale meters kunnen vanop afstand worden uitgelezen, waardoor het doorgeven van de meterstand of een controle door een medewerker van Eandis of Infrax thuis niet meer nodig zal zijn.

'Tegenwoordig zijn zo veel meettoestellen digitaal, zelfs koorts wordt digitaal gemeten. We moeten niet tot elke prijs aan analoge meters blijven vasthouden', zegt Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open VLD). Volgens de minister worden de oude meters zelfs uit productie genomen. 

Broodnodig

De invoering is ook een forse sprong voorwaarts in de transitie van een energiesysteem gebaseerd op enkele kerncentrales naar een decentraal systeem met veel lokale productie door bijvoorbeeld zonnepanelen, vindt Tommelein. 'De digitale meter is daarvoor broodnodig.' De netbeheerders zullen de data kunnen gebruiken om hun netten beter te beheren en investeringen te plannen.

Het is dan ook geen toeval dat de slimme meter in de eerste plaats bij de eigenaars van zonnepanelen zal worden ingevoerd. Ook bij de plaatsing van budgetmeters, de aansluiting van nieuwbouwwoningen en bij grondige renovaties zal vanaf volgend jaar enkel een digitale meter gekozen kunnen worden. 

Geleidelijk

De overschakeling van de overige van in totaal 2,7 miljoen huishoudelijke stroommeters en 1,8 miljoen gasmeters zal veel geleidelijker gebeuren. Er wordt gerekend op vijftien jaar.

Daardoor zal voor de meeste gezinnen de eerste jaren niets veranderen. Nadien is er wel een kleine financiële impact. De nieuwe stroommeter zal een gemiddeld gezin 16 euro per jaar kosten, een gasmeter 12 euro, schatte de energiewaakhond Vreg een tijd geleden. Concrete bedragen moeten nog uitgewerkt worden. 

Die cijfers houden geen rekening met mogelijke energiebesparingseffecten dankzij de digitale meter. Wie een nieuwe meter heeft en er niets mee doet, zal geen voordeel doen. Wie zijn digitale meter omvormt tot een slimme meter dankzij toepassingen van domotica of diensten van energieleveranciers, zal ook geld kunnen besparen.

Tommelein hamerde erop dat de digitale meter alleen op vraag van de bewoner slim gemaakt kan worden. 'De klant blijft altijd eigenaar van de data die de digitale meter kan genereren', voegde hij eraan toe.

Energieverbruik sturen

Met een slimme meter kan een gebruiker een beter inzicht krijgen in zijn energieverbruik en dat ook gemakkelijker sturen. 

'Zo kan een vaatwasmachine geprogrammeerd worden om te draaien op het meest wenselijke moment', zegt projectleider Paul Adriaenssen van Eandis. Hij verwijst naar het verschuiven van verbruik naar goedkopere uren. De netbeheerders verwachten dat energiebedrijven tal van toepassingen zullen ontwikkelen. 'Iedereen is daarmee bezig', zegt Adriaenssen.

Op een aantal toepassingen, zoals het verkopen van overschotten van stroom uit het eigen zonnedak, is het nog wel even wachten. Het grootschalige IT-platform om data uit te wisselen tussen de netbeheerders en commerciële bedrijven zal niet op tijd klaar zijn. Het zogenaamde clearinghouse Atrias wordt mogelijk pas in april 2020 operationeel. Daarmee zit het project al jaren achter op de timing.

Voor de vervanging van de meters zelf worden geen kosten aangerekend. Wie gebruik wil maken van nieuwe toepassingen en niet wil wachten tot zijn meter vervangen wordt, kan een snellere vervanging vragen. Daar zal wel een prijskaartje aan hangen.

De aanbesteding voor de eerste 1,7 miljoen meters werd recent gewonnen door een combinatie van IT-groep IBM en het Italiaanse Sagemcom. De eerste regelt de digitale gegevens en het beheer, de tweede produceert de meters. Wanneer dit lot geplaatst wordt, kan met een nieuwe aanbesteding ingespeeld worden op nieuwe evoluties in de markt, klinkt het.