Hoewel gezinnen soms honderden euro’s kunnen besparen door over te stappen naar een goedkoper energiecontract, is de appetijt stevig bekoeld. Het aantal Vlaamse huishoudens dat in 2023 veranderde van leverancier daalde zowel voor elektriciteit als voor aardgas naar het laagste niveau in zeker vijf jaar. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van de Vlaamse energiewaakhond VREG. Nu het ergste van de energiecrisis achter de rug is, zien mensen minder noodzaak om prijzen te vergelijken en te zoeken naar het gunstigste energieaanbod.
Voor elektriciteit veranderden vorig jaar 527.000 gezinnen van leverancier. Dat is een daling van 14,3 procent tegenover 2022. Voor aardgas waren er bijna 20 procent minder wissels en stapten een kleine 400.000 gezinnen over naar een andere leverancier. Ook bij de kleinere zakelijke klanten, zoals zelfstandigen en kleine bedrijven, viel het aantal leverancierswissels vorig jaar met meer dan 20 procent terug voor zowel elektriciteit als gas.
De verklaring ligt waarschijnlijk bij de energieprijzen die vorig jaar weer zakten. Toen Rusland in de loop van 2021 stapsgewijs de gaskraan naar Europa begon dicht te draaien, stegen de energieprijzen naar een recordhoogte, met de piek in 2022 nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen. Toen eind 2021 ook Vlaamse Energieleverancier en Watz over de kop gingen, moesten in de maanden nadien zo’n 100.000 gezinnen noodgedwongen op zoek naar een nieuwe leverancier. Ook door de aanhoudende mediaberichten over de energiecrisis hielden heel wat consumenten hun bestaande contract nog eens tegen het licht.
Een goede gewoonte zou zijn om minstens één keer per jaar je energiecontract te vergelijken met het aanbod op de energiemarkt.
Naarmate de energieprijzen vorig jaar weer normaliseerden en de vrees voor bevoorradingstekorten in Europa afnam, slonk ook het animo om prijzen te vergelijken. Een deel van de daling kan ook verklaard worden doordat in 2023 geen grote overnames plaatsvonden. In 2021 was dat wel het geval, toen Luminus de 164.000 particuliere elektriciteitsklanten overnam van Essent. Zulke overnames staan in de VREG-statistieken eveneens opgenomen als een leverancierswissel. Ook in de jaren voordien krikte een aantal overnames van kleinere klantenportefeuilles de switchcijfers op.
Terwijl in 2021 nog ruim 26 procent van de Vlaamse gezinnen van elektriciteitsleverancier veranderde, was dat vorig jaar nog maar 18 procent. Voor gas zakte het aandeel in diezelfde periode van 29 naar 19 procent.
Minder prijsvergelijkingen
De VREG vindt de daling een spijtige zaak die de concurrentie niet ten goede komt. ‘Gezinnen en bedrijven hebben er voordeel bij de prijzen te vergelijken’, zegt algemeen directeur Pieterjan Renier. ‘Een goede gewoonte zou zijn om minstens één keer per jaar je energiecontract te vergelijken met het aanbod op de energiemarkt.’
De bezoekcijfers van de officiële prijsvergelijkingswebsite V-test van de VREG kenden in 2023 een terugval. Na het recordjaar 2022, waarin gezinnen en kleine bedrijven samen 2,5 miljoen prijssimulaties maakten, werden vorig jaar nog 1,7 miljoen prijsvergelijkingen uitgevoerd.
De federale energiewaakhond CREG wees er recent met cijfers nog op dat het kan lonen om prijzen te vergelijken. Gezinnen die nog met de allerduurste contracten zitten, kunnen in het uiterste geval op jaarbasis 2.500 euro uitsparen als ze in januari overstappen naar de goedkoopste contracten in de markt. Voor een Vlaams gezin met een gemiddeld verbruik bedroeg het ultieme besparingspotentieel voor elektriciteit 1.590 euro en 915 euro voor gas. Ook voor wie niet het duurste contract in de markt heeft, kan een overstap een besparing opleveren van al gauw enkele honderden euro’s per jaar.
Marktaandelen stabiel
Ook bij de kleinere zakelijke klanten, zoals zelfstandigen en kleine bedrijven, viel het aantal leverancierswissels vorig jaar met ruim 20 procent terug.
Met minder marktbewegingen vonden in 2023 ook geen grote verschuivingen plaats in het marktaandeel van de leveranciers. Bij Vlaamse particuliere klanten voor elektriciteit is Engie Electrabel nog veruit de koploper met een marktaandeel van bijna 40 procent. Daarachter volgen Luminus (25,1%), Eneco (13,5%), TotalEnergies (6,6%) en Mega (3,7%).
Bij de drie grootste leveranciers waren er in 2023 geen al te grote verschuivingen. Het nummer vier, TotalEnergies, wist zijn klantentotaal voor elektriciteit wel met 5 procent op te krikken, terwijl de nummers vijf en zes, Mega en Elegant respectievelijk 6 en 7 procent klanten verloren. Een opvallende winnaar is de prijsbreker Energie.be, een dochterbedrijf van Luminus, dat zijn klantentotaal verdubbelde met bijna 19.000 nieuwe elektriciteitsklanten.
