Moet ik door het capaciteitstarief extra betalen als ik veel toestellen tegelijk gebruik?

Maar de vraag is of het capaciteitstarief er effectief op 1 juli komt. De Vlaamse energieregulator VREG nam die beslissing, maar Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) heeft al gepleit voor uitstel. Ze vindt dat het in de huidige turbulente energiemarkt niet het moment is om met een nieuwe berekening van de netkosten te komen. Ze zette het Vlaams Parlement ertoe aan druk uit te oefenen bij de VREG om de invoering van het capaciteitstarief uit te stellen.

De Federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven (FEBEG) en de netbeheerder Fluvius scharen zich achter Demir. FEBEG vraagt de VREG in een brief het capaciteitstarief om technische en economische redenen uit te stellen tot juli 2023. Fluvius mikt op 1 november dit jaar. De vraag is hoe de VREG zal reageren.

Geen bijkomend tarief

Het capaciteitstarief - de aanrekening op basis van het piekverbruik - is geen bijkomend tarief. Het vervangt een stuk van de nettarieven die nu nog volledig gebaseerd zijn op het jaarverbruik van een gezin. De netkosten van een gezin of een kmo zullen voor 80 procent bepaald worden door de netcapaciteit die op piekmomenten gebruikt wordt. Het effectieve verbruik telt nog voor 20 procent mee. Iedere maand telt het kwartier met het hoogste verbruik.

Om het piekverbruik te kunnen meten, is een digitale meter nodig. Bij veel consumenten zullen de pieken nog niet gemeten kunnen worden. Wie nog de oude analoge meter heeft, betaalt het minimumbedrag dat overeenkomt met een piekcapaciteit van 2,5 kW.

Met het capaciteitstarief wil de Vlaamse energieregulator VREG mensen ontmoedigen om allemaal tegelijk in korte tijd heel veel stroom van het net te halen. Dat kan ertoe leiden dat het net overbelast raakt. Netbedrijven moeten dan fors investeren in zwaardere elektriciteitskabels om die hogere verbruikspieken op te vangen.

Tegelijk met de invoering van het capaciteitstarief daalt het tarief per verbruikt kilowattuur. Welke impact die verschuiving heeft op een individueel gezin hangt af van de verhouding tussen het totale verbruik en het maximale verbruik op piekmomenten. Wie veel stroom verbruikt, maar gespreid in de tijd, zal er doorgaans op vooruitgaan. Wie een laag verbruik heeft, maar met relatief hoge pieken, ziet zijn elektriciteitsfactuur toenemen.

Impact van het nieuwe tarief

Voor een doorsneegezin is de impact van de nieuwe nettarieven beperkt, volgens simulaties van de VREG. Neem een gezin met twee kinderen in Gent. Ze verbruiken 3.500 kWh per jaar (1.600 kWh dag- en 1.900 kWh nachtverbruik) en hebben op dit moment nog een klassieke meter. In 2021 betaalden ze in totaal 933 euro voor hun elektriciteit.

Met een klassieke meter bedraagt hun elektriciteitsfactuur op basis van dezelfde elektriciteitsprijzen naar verwachting 936 euro. Met een digitale meter betalen ze een capaciteitstarief op basis van de gemiddelde maandpiek. Die schat de simulator in op 4,26 kW, waardoor hun factuur in dat geval op 933 euro komt. Dat zijn pro-formaberekeningen, wetende dat de elektriciteitsprijs intussen drastisch gestegen is. Maar de bedragen geven wel een indruk van het effect van het capaciteitstarief op de factuur.

Voor gezinnen met een beperkt verbruik is de situatie veelal omgekeerd. Nemen we iemand die alleen woont in een appartement in Leuven. De alleenstaande verbruikt 1.500 kWh en heeft nog een klassieke meter. In 2021 betaalde hij in totaal 469 euro voor zijn elektriciteit. Met een klassieke meter bedraagt zijn elektriciteitsfactuur op basis van de nieuwe nettarieven naar verwachting 518 euro. Met een digitale meter betaalt hij een capaciteitstarief op basis van de gemiddelde maandpiek. Die schat de simulator in op 2,62 kW, waardoor zijn factuur in dat geval op 485 euro uitkomt.

De elektriciteitsfactuur van buitenverblijven zal fiks stijgen. Dat heeft te maken met de minimale bijdrage die wordt aangerekend. Als mensen een hele maand niet in het huis verblijven en dus amper stroom verbruikt hebben, wordt voor die maand toch altijd een minimumtarief aangerekend, vergelijkbaar met een piek van 2,5 kilowatt.

Pieken vermijden

Vanaf de invoering van het capaciteitstarief is het dus kwestie pieken in het verbruik te vermijden. Als u erin slaagt uw verbruik goed te spreiden, dan verlaagt u uw piekverbruik en dus ook het capaciteitstarief. Om echt een verschil te maken moet u het gespreide verbruik consequent volhouden. Is er één kwartier in de maand waarin pakweg een elektrische barbecue een uitschieter veroorzaakt, dan bepaalt die piek het capaciteitstarief voor die maand.

Het wordt niet makkelijk om met gewone huishoudelijke apparaten te proberen het nettarief te beperken. Een wasmachine, oven, strijkijzer, koelkast en stofzuiger worden courant gelijktijdig gebruikt. Maar de spreiding van het gebruik van die apparaten zal ook niet het grote verschil maken. Doorgaans zal de financiële winst zich tot enkele euro’s beperken. Het zijn vooral mensen met een elektrische warmtepomp of een elektrische auto die met een doordachte spreiding een invloed kunnen hebben op hun capaciteitstarief.