1. Wanneer is stroom groen?
Groene stroom is elektriciteit die wordt opgewekt uit duurzame energiebronnen, bijvoorbeeld zonne-energie, windenergie, waterkracht, biomassa en aardwarmte. Tegenover de groene stroom staat de grijze stroom, opgewekt uit fossiele brandstoffen en kernenergie.
2. Is er genoeg groene stroom voor iedereen?
Als alle elektriciteitsklanten alleen groene stroom zouden willen, zou dat op dit ogenblik niet kunnen. Volgens de gegevens van de Vreg, de Vlaamse regulator van de elektriciteits- en gasmarkt, kwam in 2016 welgeteld 30,66 procent van de geleverde elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen. Niet alle leveranciers bieden contracten met volledig groene stroom aan. Maar doorgaans zit er in de mix van de meeste leveranciers toch altijd al een groene component.
3. Waar komt de groene stroom vandaan?
De groene stroom die in Vlaanderen wordt opgewekt, is goed voor slechts 27 procent van het totale aanbod van groene stroom. Het grootste deel daarvan wordt opgewekt met windenergie en biomassa.
Duurzaam levengids 2018
De beste tips om energie te besparen en uw geld duurzaam te laten renderen
De Duurzaam Levengids is op 21/4 verschenen. Bent u abonnee van De Tijd? Klik hier om de gids (PDF versie) te lezen.
De rest van onze groene energie importeren we uit andere landen. Een derde komt uit Noorwegen, een land dat zijn groene energie vooral uit waterkracht haalt. Dat verklaart meteen waarom in Vlaanderen meer dan de helft van de groene energie uit waterkracht komt.
4. Welke garanties heb ik dat de stroom die ik koop echt groen is?
De elektriciteit die uit uw stopcontact komt, heeft geen kleur. De elektriciteit die door het transportsysteem loopt, is altijd ‘gemengd’. Neutronen kunnen immers niet worden gedwongen om een gescheiden pad te volgen.
Daarom moet het leveren van groene stroom bewezen worden met ‘Garanties van Oorsprong’ (GO’s). Een GO is het Europese wettelijke bewijsstuk dat 1 MWh elektriciteit opgewekt is door middel van hernieuwbare bronnen. ‘Garanties van Oorsprong zijn een efficiënt en betrouwbaar controlemechanisme’, verzekert Dirk Van Evercooren, directeur marktwerking bij de Vreg.
5. Groene stroom importeren uit IJsland, is dat niet verdacht?
We importeerden in 2016 2,99 procent van onze groene stroom uit IJsland. En dat terwijl er geen transportkabel tussen IJsland en België bestaat. U zou zich dus terecht kunnen afvragen hoe die stroom ooit hier geraakt.
Er is hier dan ook van fysiek transport geen sprake. Elektriciteitsleveranciers hebben namelijk twee mogelijkheden: ofwel kopen ze hun elektriciteit mét ‘Garantie van Oorsprong’ aan bij een groene producent, ofwel kopen ze GO’s apart om hun aanbod groen(er) te maken. Het is dat laatste wat er in het geval van IJsland gebeurt.
Dat lijkt voor sommigen misschien op sjoemelen, maar dat is het niet. Het Europese traceringssysteem voor ‘Garanties van Oorsprong’ waakt er namelijk over dat groene stroom geen twee keer als groen kan worden verkocht. Dubbeltelling van eenzelfde hoeveelheid groene stroom is dus uitgesloten.
6. Hoe weet ik hoe de brandstofmix van de verschillende leveranciers eruitziet?
Op de website van de Vreg staat een handige vergelijkingstool, de Herkomstvergelijker. Daarmee kan u in een oogopslag zien wat het aanbod is van de leveranciers die u mogelijk interesseren. Zet u bijvoorbeeld Eneco en Engie Electrabel naast elkaar, dan zult u zien dat Eneco volledig groen is, terwijl Engie Electrabel twee derde van zijn stroom uit kernenergie haalt, en ook 15,45 procent uit fossiele brandstoffen en 15,4 procent uit groene energiebronnen. U kunt ook vaststellen uit welke landen de stroom komt en met welke vormen van hernieuwbare energie de groene stroom wordt opgewekt.
Het is echter niet omdat bij een leverancier als Engie Electrabel slechts een beperkt deel van de totale brandstofmix groen is dat u als klant geen volledig groen contract kunt afsluiten. Bij Electrabel zit bijvoorbeeld 15 procent van de leveringen in volledig groene contracten. Maar ook andere leveranciers met een mix van groene en grijze stroom, zoals Eni en Essent, bieden volledig groene contracten aan, met daarnaast ook de mogelijkheid om voor een gemengd of een volledig grijs contract te gaan.
7. Is het klassement van Greenpeace een goede leidraad?
De site van Greenpeace heeft zeker een belangrijke informatieve waarde. De milieuorganisatie zet elk van de elektriciteitsleveranciers in een ruimere context.
Zo wordt bijvoorbeeld duidelijk gemaakt dat Lampiris nog altijd veel grijze energie op de groothandelsmarkt aankoopt. Ook het feit dat Lampiris onder de oliegroep Total zit, heeft voor Greenpeace een ontradend effect. Zelfs al is de eigen productie volledig groen, toch scoort het bedrijf daardoor maar 6 op 20.
Gaat u op de website van de Vreg kijken, dan zult u zien dat Lampiris voornamelijk groene contracten verkoopt op basis van apart aangekochte GO’s. De praktijk van Eneco verschilt daar eigenlijk niet van: ook zij produceren een deel zelf, maar kopen een groot deel van hun GO’s apart aan.
8. Hoe weet ik of mijn bestaande elektriciteitscontract groen is?
Op de site van de Vreg vindt u de tool Groencheck. Daarmee kunt u controleren hoe groen uw huidige elektriciteitscontract met uw leverancier is. U ziet onmiddellijk het percentage groene stroom dat uw leverancier u de afgelopen maanden heeft geleverd. Met de tool kunt u alleen elektriciteitscontracten in Vlaanderen controleren, niet in Brussel of Wallonië. De Vreg werkt op dit ogenblik overigens aan een vernieuwde en uitgebreidere versie van de Groencheck.
→ Hoe gaat u te werk?
Op uw energiefactuur vindt u uw EAN-code. Die bestaat uit 18 cijfers en begint altijd met 5414. Vul het daartoe bestemde veld in met uw EAN-code. Als resultaat krijgt u per maand het percentage van de door u verbruikte elektriciteit waarvoor uw leverancier de herkomst uit hernieuwbare energiebronnen heeft bewezen.
9. Stimuleer ik als verbruiker met een groen contract investeringen in groene energie?
Een ‘Garantie van Oorsprong’ is niet bedoeld om de productie van groene stroom te financieren. De GO toont alleen de herkomst aan van de stroom die u koopt. ‘Voor het ondersteunen van meer investeringen in duurzame energieproductie bestaan in alle landen diverse mechanismen, zoals feed-in-tarieven, leveringsverplichtingen, fiscale voordelen enzovoort’, verduidelijkt Van Evercooren. ‘Overigens, als er altijd een investering in extra capaciteit beoogd zou moeten worden, wat doen we dan met elektriciteitsleveranciers die alleen groene stroom verkopen en niet zelf produceren? Mogen of kunnen die dan nooit nog groene stroom verkopen?’
10. Kost groene stroom meer dan grijze?
Dat is een vraag waar geen eenduidig antwoord op te geven is. In 2011 was groene stroom een groot succes omdat leveranciers een vrijstelling van enkele milieutaksen kregen, waardoor ze de groene stroom relatief voordelig op de markt konden brengen. In die tijd had 38 procent van de consumenten een groen contract.
Na de afschaffing van die kortingen viel het aantal geïnteresseerden terug. Maar intussen heeft alweer 33 procent van de gezinnen een contract voor groene stroom. Naar alle waarschijnlijkheid is het milieuaspect intussen een belangrijkere trigger dan de prijs.
Hoe groter de vraag, hoe meer risico op een opwaartse druk op de prijzen. ‘Drie tot vier jaar geleden was er nog een overschot aan GO’s’, zegt Van Evercooren. ‘Intussen stijgt de vraag en nemen ook de prijzen dus toe.’
Maar misschien is die hogere prijs maar een tijdelijk fenomeen, aangezien de stijgende vraag ook de investeringen zal vooruitduwen. ‘We krijgen een verschuiving van publieke subsidies naar meer marktgedreven investeringen in groene stroom’, stelt Van Evercooren vast.
Leveranciers die alleen groene stroom aanbieden, doen dat - om concurrentieel te zijn - vaak tegen even scherpe prijzen als voor grijze stroom. Bij leveranciers van een gemengd aanbod stelt u soms vast dat de groene stroom iets duurder is dan de grijze stroom. Maar een echte regel is dat ook weer niet.
Er spelen ook verschillende overwegingen mee. De prijs is inderdaad één element, maar u kunt ook vanuit andere overwegingen voor groene stroom kiezen. Is het u vooral om het milieuaspect te doen, dan komen alle groene formules in aanmerking. Maar soms gaat een consument nog een stap verder en richt zich ook op de productiemethodes en de geografische herkomst van de groene stroom als hij bijvoorbeeld lokale tewerkstelling mee in de optelsom wil nemen.
‘Bij de Vreg vinden we dat de consument zelf moet uitmaken wat voor hem het belangrijkste is. Van onze kant proberen we zoveel mogelijk transparantie te bieden’, zegt Van Evercooren.
Los van de tools om de brandstofmix van de verschillende leveranciers te toetsen en het groenniveau van bestaande contracten op te vragen vindt u op de site van de Vreg ook de V-test. Daarmee vergelijkt u de prijzen van de diverse elektriciteitscontracten van alle leveranciers in Vlaanderen volgens verschillende criteria. U kunt er bijvoorbeeld ook voor kiezen om alleen leveranciers van groene stroom met elkaar te vergelijken.
