Effectentaks: splitsing rekening mag om risico's te spreiden

De federale regering heeft de effectentaks definitief goedgekeurd. Ze heeft de wettekst en de memorie van toelichting aangepast om rekening te houden met het advies van de Raad van State. De antimisbruikbepaling is bijgestuurd en de minimumdrempel van 1 miljoen euro is beter onderbouwd.

De regering viseert effectenrekeningen met een waarde van meer dan 1 miljoen euro. De antimisbruikbepaling zegt dat de splitsing van een effectenrekening in meerdere rekeningen bij dezelfde bank een onweerlegbaar vermoeden van ontwijking is als ze heeft plaatsgevonden vanaf 30 oktober 2020. Hetzelfde geldt voor de omzetting van financiële instrumenten op een rekening in financiële instrumenten op naam.

Bij de splitsing van een rekening over meerdere banken zal de belastingplichtige of de bank moeten aantonen dat die splitsing niet als doel heeft de taks te omzeilen. 'Bij het aanhouden van rekeningen bij meerdere tussenpersonen zou een bewezen en ernstige risicospreiding een aanvaardbaar niet-fiscaal motief kunnen zijn', zegt de memorie van toelichting. Dat dreigt te leiden tot moeilijke discussies tussen de belastingplichtige, de banken en de fiscus.

Overigens is de antimisbruikbepaling nog uitgebreid. Stel dat een belastingplichtige beursgenoteerde aandelen bezit op een effectenrekening van 1,5 miljoen euro. Als hij extra aandelen koopt en dan kiest voor effecten op naam treedt de antimisbruikbepaling in werking. Hetzelfde gebeurt als dezelfde belegger de extra aandelen parkeert op een nieuwe rekening om te voorkomen dat de waarde van de eerste rekening stijgt.

Twilightzone

'Dat is een kafkaiaanse benadering van complex toepasbare anti-misbruikbepalingen', zegt Gerd Goyvaerts, fiscaal advocaat van kantoor Tiberghien. Hij spreekt over 'fiscaliteit in de twilightzone.'

Goyvaerts merkt op dat de banken de antimisbruikbepaling moeten toepassen en vindt dat problematisch. 'De banken moeten in het hoofd van de belastingplichtige kijken en achterhalen of er een intentie tot misbruik is.'

Daarom maken de banken zich grote zorgen. 'Het is niet onmogelijk dat we blijvend geconfronteerd worden met min of meer onoverkomelijke moeilijkheden', zegt topman Karel Baert van bankenkoepel Febelfin in een interne nota. 'In het bijzonder de antimisbruikbepaling van financiële tussenpersonen blijft nevelig en mogelijk onaanvaardbaar.'

In een gesprek met De Tijd is Baert milder. 'Het is niet onze bedoeling stokken in de wielen te steken, maar de taks moet werkbaar zijn in de praktijk.'

Verzekeringsproducten

Voorts motiveert de tekst duidelijker dat vermogende beleggers weinig alternatieven hebben. De gezinnen die voor meer dan 1 miljoen beleggingsproducten bezitten die typisch op een effectenrekening staan, beleggen gemiddeld 96,8 procent van hun financieel vermogen in dit soort producten. Andere gezinnen beleggen slechts 47,3 procent van hun financieel vermogen in belastbare producten.

Intussen bestaat nog altijd onduidelijkheid over de toepassing van de effectentaks op beleggingsverzekeringen. Tak23-producten zijn belastbaar, zegt de toelichting van de wet. 'De fiscale behandeling verschilt afhankelijk van de structuur van het tak23-product', signaleert Dirk Coveliers, fiscaal advocaat van Tiberghien. 'Veel tak23-producten staan niet op een effectenrekening.'