ECB verhoogt rente opnieuw met 75 basispunten

Zoals verwacht trekt de Europese Centrale Bank (ECB) de rente opnieuw fors op. Daardoor belandt de depositorente op 1,5 procent. In september trok de ECB de rente al eens met 75 basispunten op, de grootste renteverhoging ooit door de centrale bank. Dat doet ze nu nog eens over.

Ingecalculeerd

Hoewel de ECB lang getalmd heeft om de rente te verhogen, is inmiddels voor iedereen duidelijk dat het Frankfurt menens is met het bestrijden van de nijpende inflatie. De renteverhoging was dan ook al lang ingecalculeerd door de financiële markten. De aandelenmarkten reageerden nauwelijks op de renteverhoging. In september kwam de Europese inflatie uit op 9,9 procent, veel hoger dan de langetermijndoelstelling van 2 procent. Door de rente te verhogen maakt de ECB het voor bedrijven en gezinnen duurder geld te lenen voor investeringen en consumptie. Dat moet de vraag temperen en de inflatie doen afkoelen.

Almaar meer beleggers verwachten dat de ECB de rente tot minstens 3 procent zal optrekken. Er werd gespeurd naar mogelijke hints over de verdere evolutie van de beleidsrente, maar ECB-voorzitster Christine Lagarde bleef daarover op de vlakte. De toon was wel iets voorzichtiger dan na de vorige vergadering.

'Er is nog terrein te overbruggen, maar we hebben vooruitgang geboekt met de normalisering van het monetair beleid', zei Lagarde. 'De vorige drie vergaderingen hebben we de rente in totaal al met 200 basispunten opgetrokken.' De voorzitster benadrukte dat renteverhogingen met vertraging in de economie doorsijpelen.

Die verklaringen werden door de obligatiemarkten gelezen als een indicatie dat het tempo van de renteverhoging mogelijk wat vertraagt. De Belgische tienjaarsrente zakte donderdag met een stevige 18 basispunten naar 2,54 procent. Al zitten er hoe dan ook nog renteverhogingen in de pijplijn.

'Dit rentebesluit onderstreept de snelle paradigmashift bij de ECB', zegt Carsten Brzeski, de hoofdeconoom van ING Duitsland. 'Men is in Frankfurt pas zeer laat tot het inzicht gekomen dat - zelfs als de inflatie wordt aangedreven door factoren aan de aanbodzijde - een langdurig hoge inflatie de geloofwaardigheid van een centrale bank kan aantasten en de kiem kan leggen voor ongewenste tweederonde-effecten, waardoor de inflatie nog dieper ingebed raakt in de economie.'

TLTRO

Meer dan naar de rentebeslissing keken analisten uit naar een ander heikel punt waarover de ECB-bestuurders zich bogen. Sinds enkele jaren verstrekt de ECB ultragoedkope langetermijnkredieten - TLTRO's in het ECB-lexicon - aan commerciële banken om de kredietverlening in de eurozone op peil te houden. De banken maakten massaal gebruik van die goedkope kredieten. Aan het begin van de pandemie in 2020 ontleenden 742 banken samen 1.308 miljard euro op drie jaar. Dat gebeurde tegen een rente tot -1 procent. De banken ontvangen dus tot 1 procent rente om geld aan het werk te zetten. Initieel gebeurde dat om de toen nog te lage inflatie aan te jagen, sinds 2020 vooral om de economie te midden de pandemie overeind te houden.

Nu het renteklimaat radicaal veranderd is, verdienen de banken slapend geld aan die kredieten. Ze kunnen een deel van de kredieten die ze nog bij de ECB hebben uitstaan, tegen een interessante rente opnieuw bij de ECB parkeren. Het beurshuis Morgan Stanley raamde dat banken zo 4 tot 24 miljard euro kunnen verdienen. Daarom gaat de ECB de rentetarieven op dat TLTRO-programma vanaf 23 november optrekken. 'Wegens de onverwachte en buitengewone toename van de inflatie moet dat instrument worden geherkalibreerd', zegt de ECB. Het valt af te wachten of er banken zijn die protest aantekenen tegen die beslissing. Het gaat om een wijziging van gedane toezeggingen.

Over de afbouw van de opgeblazen balans van de ECB werd donderdag nog niet gesproken. Voorlopig blijft de ECB vervallende obligaties, die ze opkocht in het kader van meerdere stimulusprogramma's, volledig herinvesteren.