Bij een nieuw decennium horen nieuwe dromen en verwachtingen. We zijn van nature erg benieuwd naar wat ons te wachten staat. Maar kan je iets zinnigs zeggen over de toekomst? ‘Ja hoor, toekomstonderzoek is een vak.’

Moeten we de handdoek in de ring gooien en ons erbij neerleggen dat onze privacy voorgoed verloren is? Nee, zegt de Belgische ingenieur Yves-Alexandre de Montjoye. Wetgeving kan wel degelijk een dam opwerpen. ‘En Europa is daarin de gangmaker.’

Voedings- en winkelbedrijven spelen meer en meer in op de groeiende Belgische moslimbevolking. De Belgische halalmarkt groeit en is al 2 miljard euro waard. ‘En toch hebben veel bedrijven schroom.’

De wereldbevolking neemt volgens de Verenigde Naties de komende decennia almaar toe tot 11 miljard mensen in 2100. Bovendien dreigt die evolutie een heftige impact te hebben op het milieu. Maar moeten we die alarmerende bevolkingsexplosie zonder verpinken geloven? Nee, luidt het verrassend in een nieuw boek.

Wat doen we met onze windmolens en zonnepanelen op windstille dagen wanneer de zon niet schijnt? De onderneemster Leen Peeters zoekt in Oud-Heverlee naar technologische oplossingen voor het energievraagstuk, gaande van waterstofpanelen tot de eerste Vlaamse wijkbatterij.

De mensheid is in haar essentie bedreigd. Dat zegt Katharine Hayhoe, een van de meest vooraanstaande klimaatwetenschappers ter wereld. ‘Toch mogen we ons niet laten verlammen door doemdenken. Er zijn oplossingen.’

Hij maakt furore met zijn ‘verticale bossen’ en heuse ‘forest cities’. Nu strijkt de Italiaanse architect Stefano Boeri ook in België neer. Op het Antwerpse Nieuw Zuid bouwt hij met Palazzo Verde het groenste gebouw van België.

In deze digitale wereld zijn we de controle over onze data verloren. Dat moet anders, vindt de Gentse professor Ruben Verborgh. ‘Bedrijven en individuen moeten hun eigen data beheren en zelf kunnen beslissen wie ze mag zien.’ Het Facebook-model heeft afgedaan.

De beste leerkrachten met de juiste begeleiding voor de moeilijkste klassen plaatsen. Zo probeert Teach for Belgium actief de ongelijkheid in het onderwijs te bestrijden. ‘1 september was de stresserendste dag uit mijn leven.’

Vermogensbelastingen staan weer prominent op de agenda. Zowel in België als in de VS waarschuwen top-CEO’s voor de groeiende ongelijkheid. ‘De economie stort echt niet in als minder dan 0,1 procent van de bevolking meer belast wordt’, zegt econoom en Piketty-kroonprins Gabriel Zucman.

Van plannen om een lelijk kruispunt op te kalefateren tot een burgerparticipatieplatform dat meer dan 100 steden en gemeenten gebruiken: het gaat hard voor de Brusselse start-up Citizenlab. De oprichters Wietse Van Ransbeeck en Aline Muylaert (beiden 25) willen een tegengewicht bieden voor de politieke verzuring. ‘We gaan de democratie niet redden, maar we helpen haar wel versterken.’

Vergeet ‘het einde van de geschiedenis’ waarin de liberale democratie zegeviert. Ruim een kwarteeuw na zijn baanbrekende boek luidt politicoloog Francis Fukuyama de noodklok over het westerse liberalisme dat onder vuur ligt van nationalistische populisten. ‘Rechtse politici zoals Donald Trump spelen in op de zucht naar erkenning van burgers die zich gemarginaliseerd voelen door de globalisering.’

Gaan we er nu collectief op vooruit of niet? Alles is relatief, maar de jonge Duitse stereconoom Max Roser, de favoriete datawizard van Microsoft-oprichter Bill Gates en de Canadese denker Steven Pinker, weet een ding zeker: ‘We kunnen de wereld veranderen. Als we ons niet laten verblinden door cynici.’

Moeten we ons erbij neerleggen dat onze privacy voorgoed verloren is? Volgens de Belgische ingenieur Yves-Alexander de Montjoye is de strijd nog niet gestreden, en kan wetgeving alsnog een dam opwerpen.

Op zaterdag 11 mei vindt u het magazine 'Nieuwe Inzichten' bij De Tijd. In aanloop naar die unieke bijlage maken we een eigenzinnige selectie van jonge talenten die u in de gaten moet houden.

Gewapend met tonnen data betoogt de Canadees-Amerikaanse rocksterintellectueel Steven Pinker dat de wereld er met grote stappen op vooruitgaat. Maar is zijn bril niet te roze? ‘Mensen zijn moreel vooringenomen, waardoor ze graag vooruitgang ontkennen.’