'Groen wonen is niet alleen voor de happy few'

Groen is de rode draad in de carrière van de urbanist en architect uit Milaan. Hij wordt vandaag tot de belangrijkste trendsetters van de hedendaagse architectuur gerekend. Stefano Boeri (62) kan er niet van worden beschuldigd dat hij goedkoop meesurft op de golf van wake-upcalls voor het klimaat. Hij was een van de pioniers die de natuur op grote schaal opnieuw een plaats gaf in de stedelijke omgeving.

Zijn uitgangspunt: steden produceren driekwart van alle CO2-uitstoot, bossen en groen absorberen globaal 40 procent van alle CO2. Zijn conclusie: een belangrijke opdracht van architectuur is groen, overvloediger dan ooit, op en rond de gebouwen in de stad te integreren. Groen is niet meer marginaal in een project.

‘De klimaatverandering is een uitdaging voor elk van ons. In het bijzonder voor architecten. Architectuur gaat er toch precies om de levenskwaliteit van de mensen te verbeteren?’, argumenteert hij met zuiders temperament én accent aan de telefoon.

Wereldwijde erkenning verwierf hij met zijn Bosco Verticale, twee residentiële torens die hij naar een ontwerp van Boeri Studio in 2014 neerzette in zijn thuisstad Milaan. In, rond en op de woontorens van 110 en 76 meter hoog doet hij beton en groen intens samenleven. 900 bomen en 15.000 struiken werden er geïntegreerd. Tientallen van die ‘verticale bossen’ duiken overal in de wereld op. Nog meer liggen op de tekentafels.

In China ontwerpt Boeri, die ook hoogleraar urbanisme is, volledige groene steden. In de Chinese provincie Guangxi komt er een forest city met 30.000 inwoners, 40.000 bomen en liefst 1 miljoen planten.

Ook in België werkt de Italiaan aan een project. De Belgische ontwikkelaar Triple Living bouwt op het Nieuw Zuid in Antwerpen een nieuwe wijk met 2.000 wooneenheden die heel duurzaam en groen wil zijn. De helft van de site, 12 hectare, blijft groen. Er komen zo’n 2.000 bomen. Voor het koninginnenstuk op de site Palazzo Verde werd een beroep gedaan op Boeri. Het woonproject wordt het groenste gebouw van België. ‘Op een kleine oppervlakte hebben we de open ruimte zo goed mogelijk ingevuld. Het is met 67 appartementen in een woontoren met zeven verdiepingen een kleiner project dan in Milaan. Het wordt wel helemaal volgens dezelfde filosofie gebouwd’, aldus Boeri. Palazzo Verde zal 86 bomen, 1.000 struiken en 1.200 planten omvatten, goed voor het zuiveren van 5 ton CO2 per jaar.

Luchtverontreiniging

Boeri is het er niet mee eens dat België achterloopt op het vlak van de vergroening van zijn architectuur. ‘Ik zie hier veel bekwame, jonge, efficiënte architecten. Ik zie in een stad als Antwerpen, die ook met de uitdaging van de luchtverontreiniging kampt, de bereidheid er iets aan te doen’.

De Italiaanse architect is blij dat hij steeds meer wordt gekopieerd. ‘We patenteren onze ontwerpen niet. Iedereen wordt beter van de vergroening en we leren veel van elkaar. Ik hoop dat er nog groene projecten zullen volgen. In het belang van het klimaat mogen ze het gerust kopiëren’, lacht de groene architect.

Hij benadrukt wel dat elk project meer dan ooit uniek is. ‘We moeten vertrekken vanuit de mogelijkheden die de lokale biodiversiteit biedt. Die zijn lang niet overal identiek. Je moet grondig testen of bomen, struiken en planten voor lange tijd kunnen gedijen in een omgeving.’

Essentieel voor Boeri is ook dat die groene gebouwen geen exclusieve woonvorm zijn voor de rijken die het zich kunnen veroorloven. ‘Er zijn steeds meer verticale bossen voor ieders budget. Betaalbaar wonen in het groen wordt steeds betaalbaarder voor een groot publiek. Het is zeker niet alleen voor de happy few weggelegd’, aldus Boeri. In het Nederlandse Eindhoven komt het eerste ‘verticale bos’ voor de sociale huursector.

De Milanees geeft toe dat een verticaal bos gemakkelijker te realiseren is bij nieuwbouw, maar bij renovatie is vaak meer mogelijk dan men denkt. Zeker op het dak.

Bewoners moeten volgens de urbanist ook leren samenleven met de natuur in zo’n verticale stad. De natuur woont letterlijk om de hoek. Niet iedereen kan zomaar op grote schaal beginnen te snoeien. Niet alleen ruitenwassers maar ook botanisten hangen in een verticaal bos al eens voor het venster.